Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Formy,rodzajeitypyprzedsiębiorstw
siębiorstwa.Regulacjeustawowepodzieliłykompetencjewzakresiezarządzania
międzyorganyprzedsiębiorstwa,tj.dyrektoraaorganysamorządupracowniczego,
jednakpodziałtenjeststałymźródłemsporówkompetencyjnych.Pozatymkompe-
tencjeposzczególnychorganówniezostałynależyciepowiązanezodpowiedzialno-
ściąekonomicznązapodejmowanedecyzje,cospowodowałorozmycietejodpowie-
dzialności.
Modelprzedsiębiorstwapaństwowegozwbudowanąsamorządnościąpracow-
nicząokazałsiępopierwszymokresiedużychnadziei,anawetfascynacji,dalece
niedoskonały,rozmywającyodpowiedzialnośćzawynikidziałalności,hamujący
przedsiębiorczośćiracjonalnośćdziałańwdługimokresie.Wymagaonmodyfikacji
wkierunkuwzmocnieniarolidyrektoraprzedsiębiorstwaisprowadzeniaradypra-
cowniczejgłówniedorolikonsultacyjnejidoradczej.Wystąpiłysygnały,żerównież
dlapracownikówudziałwzarządzaniuprzedsiębiorstwemstałsięmniejatrakcyjny.
Obecnie,jakpodkreślawieluautorów,takieprzedsiębiorstwasąformąschyłkową2.
Ideęwłączaniaprzedstawicielipracobiorcówdoprocesuzarządzaniaprzedsiębior-
stwemwyrażauchwalonaprzezKomisjęEuropejskąw1995r.dyrektywadotycząca
powoływaniawprzedsiębiorstwachtransnarodowych,zlokalizowanychnateryto-
riumUniiEuropejskiej,tzw.europejskichradzakładowych3.
Znacznaliczbaprzedsiębiorstwpaństwowychzostałaprzekształconawjednooso-
bowespółkiskarbupaństwa(spółkizograniczonąodpowiedzialnościąlubspółki
akcyjne).Toprzekształcenienazwanokomercjalizacjąprzedsiębiorstw.Odmomentu
przekształceniaspółkitedziałająnapodstawieprzepisówprawahandlowego.Utwo-
rzenieichtraktujesięjakowstępnykrokdoprywatyzacji,tj.sprzedażyprzezskarb
państwacałościlubczęściichakcji(udziałów)osobomlubinstytucjomprywatnym.
Nadzórwłaścicielskinadprzedsiębiorstwamiskarbupaństwawformiejedno-
osobowychspółeksprawujeministerskarbu,występującywrolizgromadzenia
wspólników.Przepisydopuszczają,abynadzórwłaścicielskiwimieniuministra
sprawowałapowołanaprzezniegoradanadzorcza.Wjejskładwchodząrównież
przedstawicielepracowników.
Dążącdousprawnieniazarządzaniaprzedsiębiorstwamipaństwowymiiprzezto
dopoprawyefektywnościichdziałania,w1991r.wprowadzonomożliwośćzarzą-
dzanianiminaczasoznaczonyprzezzarządcę,osobęfizycznąlubprawną(firma
zarządzająca),działającegonapodstawiezawartegoznimprzezorganzałożycielski
(lubministraskarbu)kontraktumenedżerskiego(umowyozarządzanie).Kon-
trakt,mającycharaktercywilnoprawny,precyzujeobowiązkizarządcywzakresie
bieżącegozarządzania,zasadyjegowynagradzania,kryteriaocenyefektywności
zarządzaniaizasadyodpowiedzialnościzarządcyzapowierzonymajątekprzedsię-
biorstwa.Zchwilązawarciaumowyiobjęciaobowiązkówprzezzarządcęnastę-
pujerozwiązanieorganówsamorządupracowniczegoiodwołaniedotychczasowego
2Zob.M.Bałtowski,Prywatyzacjaprzedsiębiorstwpaństwowych.Przebiegiocena,Wydawnictwo
NaukowePWN,Warszawa1998,s.83.
3Zob.S.Rudolf,Europejskieradyzakładowe,nRzeczpospolita”1997,nr210.
