Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Przedsiębiorstwojakogłównypodmiotżyciagospodarczego
Wgospodarcenarodowejwystępująpodmiotygospodarczezbliżonedoprzed-
siębiorstw,którymijednakniesą.Należądonich:
•
gospodarstwapomocnicze,funkcjonującewramachjednostekbudżetowych
oinnymprzedmiociedziałanianiżjednostkabudżetowa,np.zakładylecznicze,
jednostkioświatoweinaukoweorazkulturalne,
•
nzakładybudżetowe,będącewyodrębnionymijednostkamiorganizacyjnymi,
którychgłównymprzedmiotemdziałaniajestodpłatneświadczenieokreślonych
usługużytecznościpublicznej,aszczególniewzakresiedziałalnościsocjalnej
ikulturalnej,jakżłobki,przedszkola,domykultury,muzea,biblioteki”22,
•
organizacjespołeczne(organizacjepożytkupublicznego),wtymfundacje,pro-
wadzącedziałalnośćgospodarczą23.
Teostatniepodmiotygospodarczeokreślasięwliteraturzejakoinstytucjenon
profit,tj.instytucjenienastawionenazysk,instytucjeniezarobkujące.Pozatązasad-
nicząróżnicą,należyzauważyćdalszeróżnicemiędzyprzedsiębiorstwamiainstytu-
cjaminonprofit,wynikająceznastępującychcechtychostatnich:
•
działalnośćgospodarczaniejestgłównymprzedmiotemdziałania,alema
wyraźniecharakterdodatkowy,uboczny,
•
ichdziałalnośćdostarczaśrodków(finansowychlubrzeczowych)umożliwiają-
cychprowadzeniepodstawowejdziałalnościspołecznej,
•
prowadządziałalnośćwcałościalboczęściowoześrodkówzzewnętrznego
zasileniafinansowego(zbudżetupaństwa,budżetówterenowych,zeskładek
członków,zezbiórekpublicznychalboodsponsorów),
•
częstooferująproduktylubusługipocenachustalonychponiżejichkosztów
albonawetbezpłatnie.
Organizacjepożytkupublicznegokorzystajązróżnychprzywilejów,np.nie
płacąpodatków,mogąotrzymywaćodpodatnika1%podatkudochodowego.
Gospodarstwapomocnicze,zakładybudżetoweiczęściowotakżeorganizacje
pożytkupublicznegomożnabyokreślićjakojednostkinprzedsiębiorstwopodobne”.
Należywyraźnieodróżniaćprzedsiębiorstwaodichróżnychzwiązków.Naj-
częściejsątozwiązkibranżowelubinnestowarzyszeniaprzedsiębiorstw,konsorcja
ikartele.
Stowarzyszenie(np.branżowe,izbaprzedsiębiorstw)zrzeszaprzedsiębior-
stwa,którekonkurująmiędzysobą,alejednocześnierealizująwramachstowarzy-
szeniaswojewspólneinteresywzakresiestandaryzacjiprzemysłowej,zapewnia-
jącejkompatybilnośćichwyrobów,reprezentowaniaichinteresówwzględemwładz
orazadministracjirządowejisamorządowej,zawieraniazbiorowychumówpracyze
związkamizawodowymi.
22E.Norek,Przedsiębiorstwo...,jw.,s.18.
23Trzebazwrócićuwagę,żewkrajachwysokorozwiniętych,azwłaszczawUSA,obszarorganiza-
cjispołecznychnonprofitjestcorazszerszy(S.Lowell,L.Silverman,L.Taliento,Not-for-profitmanage-
ment,nMcKinseyQuarterly”2001,nr1).
