Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wkręgu
idei
AnnaMaj
w2005roku–powcześniejszymprzejęciufirmyKeyholeprzezfirmęBrinaiPage’a25.
Zastanowićsiętutrzebanaddoświadczeniempercepcyjnym,którepolegałonatrzymaniu
Ziemipodpalcamiiobracaniukuliziemskiejzapomocąjednegolekkiegoruchupalcana
trackpadzie.Byłoto,zwłaszczanapoczątku,znaczącedoświadczeniesymboliczne,dające
poczuciewolnościimocy(choćuczucietowydajesięzanikaćwrazzprzyzwyczajeniemsię
dointerfejsu).Towarzyszącamu„boska”czy„kosmiczna”perspektywapotęgujewrażenie
omnipotencji–GoogleEarthtoświat,wktórymdominujeużytkownikbawiącysięobrazem
Ziemijakdzieckopiłką26.Możnatuwręczmówićoteledotyku,gdyżwrazzzaprogramowa-
nymzbliżaniemsiępowierzchnimapy(zoomzadanyjestprzecieżautomatycznie)reprezen-
tacjazsymbolicznejstajesięcorazbardziejrealistyczna,użytkownikodilustracjiprzechodzi
bowiemdopercepcjizdjęćsatelitarnychilotniczych.Możnazatemmówićokonkretnejope-
racji,jakąjestteleakcjawszerokimrozumieniu27.Użytkownik,bawiącsięobrazemZiemi,
wistocieoperujesamąZiemiąwsensiepercepcyjnym,poznawczymisymbolicznym.
Łącząsiętuzatemdwieperspektywy:ludyczno-poznawczaifilozoficzno-religijna.
MożnapostrzegaćtęsytuacjęjakokolejnykrokuprzedmiotowieniaZiemiiprzestrzenigeo-
graficznejwogóle(wepocepostkolonialnejprzebiegająonezapośrednictwemnowychme-
diów),jednocześniemożnawidziećturównież,jakDerrickdeKerckhove,początekświata
globalnychemocji,myśleniawskaliplanety28,azatemzjawiskapozytywne.Niezależnie
odpodejścia,ujawniasięinteresującakwestia,amianowiciefaktupowszechnieniatego
modelupoznawczegonietylkowśródinternautówaktywniebawiącychsięwizerunkiem
Ziemi,aleteżwśródosóbrzadkotegodoświadczających.Zasprawąmediówmasowych,
zwłaszczatelewizjiikina,modeltenjestwykorzystywanybądźkopiowany,azatempo-
wielanyiupowszechnianynaszerokąskalęrównieżwśródosóbniekorzystającychzusług
Googlewogóle.MapyiatlasGooglesąbowiemalboelementemwizualizacjiprzestrzeni
geograficznejbądźokreślonegodystansu,albostająsiępodstawą(awobecsukcesuGM
iGEprzynajmniejpośrednimodniesieniem)analogicznejwizualizacjidokonywanejprzy
użyciuinnychnarzędzi(konkurencyjnychserwisów)czyanimacjitworzonychspecjalnie
naokazjęfilmulubprogramutelewizyjnego.Możerównieżzdarzyćsię,żedoświadczenie
użytkownikadarmowejprzeglądarkimapiaplikacjiatlasuzostanierozszerzonedziękime-
25
WięcejnatentematwmojejmonografiiMediawpodróży,op.cit.,s.154.
26
Możnatudodać,żewidoktenodsyłanaswrównejmierzedodokonańKopernika,jakidofilmówscience
fictionczypierwszychzdjęćZiemizorbitylubzKsiężyca.
27
Manovichdefiniujetęoperacjęnastępująco:„teleobecnośćmożnatraktowaćjakoprzykładtechnologiirepre-
zentacjiwykorzystywanychdouaktywnieniadziałania,toznaczydoumożliwieniawidzowimanipulowania
rzeczywistościąprzezreprezentacje”.L.Manovich,Języknowychmediów,przeł.P.Cypryański,Wydawnictwa
AkademickieiProfesjonalne,Warszawa2006,s.264.Wartojednakdodać,żedalejManovichzawężatermin
do„obecności”idziałaniawzdalnymmiejscu.Wtymsensietylkoniektóreprzypadkiużyciamapymożna
uznaćzateleobecnośćwłaściwą(planowaniepodróży,akcjiterrorystycznychikradzieży),amanipulowanie
kuląziemskąniąniejest.Natomiastwperspektywiekognitywnejrównieżdziałaniawykraczającepoza
takiewąskierozumienieterminumogąbyćpostrzeganejakozdalnedziałaniesymbolicznedokonywaneza
pośrednictwemreprezentacji–teleobecnośćwsensieszerokim.
28
D.deKerckhove,MyślećprzezZiemię.OsztucePhillipe’aBoissonneta,w:KodyMcLuhana…,op.cit.,
s.74.
16
MapyGooglejakonowymodelkognitywny...
PRZEGLĄDKULTUROZNAWCZY
NR2(10)
ROK2011
