Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
JednaknaukiFa-yungabyłyczęstokrytykowane.Huang-poHsi-yun
(zm.849),słynnynauczycielLin-chiI-hsuana,kiedyśzauważył:fiWielki
mistrzNiu-t!ouFa-yung,uczeńCzwartegoPatriarchy,wykładałczanna
wszystkiesposoby,jednakniepoznałonsekretuuczynieniaskokuwOsta-
teczne”.CzymjesttenskokwOstateczne,októrymmówiHuang-po?Jest
tym,coodróżnianaukiwczesnychpatriarchówimistrzówczanodpóźniej-
szychmistrzówczanpoMa-tsu(Kiang-siTao-i).Wiemy,żewcześnimis-
trzowie,przeciwstawiającsięczystejnegacjiszkołysan-lun,opieralisię
wdużejmierzenaintelektualnejwiedzyifilozoficznymrozumieniu.Moż-
napoznaćteoriewielkichszkółfilozofii,jednaknieosiągniesiędziękitemu
oświecenia.Jakwielkiebyniebyłyosiągnięciafilozofiipradżniaparamity
isystemumadjamiki,posiadałyonejednaksweograniczenia.Niejestłat-
wiejotworzyćludzkiumysłpoprzezzwykłerozumowanieczyteżfilozoficz-
nespekulacjeniżprzezświadomeposzukiwanieśunjaty.OdczasówMa-tsu
mocnorekomendowanopodejściebezpośrednie,kung-an(jap.koan)oraz
wen-ta(jap.mondo),jakrównieżużywanoHo!(jap.katsu)iuderzeń
kijem.WszystkietemetodyprowadziłydoskokuwOstatecznąRzeczy-
wistość,itakotonapisanyzostałnowyrozdziałwhistoriibuddyzmuczan.
Niu-t!ouFa-yungżyłstolatprzedMa-tsu,iwjegoczasachnaukiczan
ograniczałysięwciążdofilozoficznychwykładni,którerzadkoprowadziły
doowegoskoku.WartojednakuważnieprzestudiowaćzapiskiFa-yunga,
ponieważprzedstawionyjestwnichwsystematycznysposóbwpływfilo-
zofiidrogiśrodkanabuddyzmczan.
Filozofiadrogiśrodkaobejmujepojęciapradżniiśunjaty,którychnie
możnarozpatrywaćoddzielnie.Sąonewrzeczysamejdwomaaspektami
jednejniepodzielnejrzeczywistości.Jednak,ogólnierzeczujmując,różnica
poleganatym,iżśunjatęosiągasiędziękiprocesowiwielokrotnejnegacji,
podczasgdypradżnięurzeczywistniasiędziękinatychmiastowemuiintui-
cyjnemuutożsamieniu.Jesttoszczególniewidocznewnaukachpionierów
czan,takichjakNiu-t!ouFa-yungiYung-chiaHsuan-chio.Różniąsięoni
tym,iżNiu-t!oukładzienacisknapradżnię,podczasgdyYung-chiakoncen-
trujesięnaśunjacie.ChociażcelemnaukYung-chiajestosiągnięciepradżni,
toproces,wjakibyłonzaangażowany,todialektycznanegacjaAbsolutnej
Pustki.EpistemologiczniepradżniajestOstatecznąRzeczywistością,októ-
rejnicniemożnaorzec.Jednakurzeczywistnienietejostatecznej
rzeczywistościbyćmożesugerująsłowasamegoYung-chia:fiCóżzajasne
postrzeganie!Amimotoniemanicdopostrzeżenia.Żadnegoczłowieka,
żadnegobuddy”.Możnasięzastanawiać,jaktoczynilipóźniejsimistrzow-
ieczan,cóżtakiegoontakjasnopostrzegł,skoroniemaniczegodopostrze-
