Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
AlinaNowicka-Jeżowa,MichałFijałkowski
Wsferzeprzekładówzjęzykównowożytnychpierwszemiejscezaj-
mowałytłumaczeniautworówwłoskich,którewepocerenesansumiały
charakteroficjalnyimisjękulturotwórczą,wdobieseicentazaśwynikały
główniezprywatnychzamiłowańliterackichlubtrendówmody(jakprze-
kładyFrancescaLoredana,oplecionesieciąeuropejską),alerównieżzprefe-
rencjiideowych(szczególniehedonizmuilibertynizmu)orazartystycznych
(np.marinizmuiinnychformkonceptualizmu).ImpulsypłynącezItalii
splatałysięzinspiracjamifrancuskimi.odrębnąproblematykęewokowały
przekładyzliteraturypolskiej,świadcząceojejoddziaływaniunakrajesło-
wiańskieiWęgry
,azarazemozmianachtożsamościtekstówafiliowanych
wEuropieŚrodkowejiWschodniej.
RozprawyzawartewtomieSztukaprzekładuaktualizowałyproblemy
badańporównawczychwzakresieliteraturynarodowej,traktowanejjużto
jakokonstruktocechachswoistych,rozpoznawalnychnatleuniwersum
cywilizacyjnego,jużtojakonieokreślonygranicamijęzykakonglomerat
różnorodnychelementów,podlegającydynamicznymzmianom.Przypo-
minałytakżeoistnieniuprzekładuwnieliterackichdziedzinachkultury
(np.oseriiprzekładowejwzorcaikonograficznego),przedstawiającorygi-
nalnepropozycjemetodologicznebadańzorientowanychintertekstualnie
iinterdyscyplinarnie.
obiemonografiezmierzałydouogólnień,zktórychwyłoniłysięzarysy
syntetycznegoobrazutwórczościprzekładoweji–szerzej–całościowejwizji
XVIIwieku.Wpodsumowaniuczytamy:
Wolnajużodserwitutówspołecznychczykulturotwórczych,oddylematuhołdowania
skłóconymboginiom:NecessitasetArs,pozbawionacharakteruoficjalnego,żarliwości
Dnowicjatu”kulturalnego,apoczęścitakżekompleksuDmłodszegobrata”wobeckultur
romańskich,twórczośćtranslatorskaautorówbarokowychwynikazwyborówideowych
iliterackich.Powstającnamocysuwerennychdecyzji,przekładsiedemnastowiecznyprze-
nikawwiększymniżdotądstopniuwprzestrzeńliteratury,którazafascynowałatłuma-
cza,orazwsferęmikrokosmosudzieła,którezawładnęłojegowyobraźnią.Nawetna
tychobszarach,któresłużąbezpośrednioKościołowiipaństwu,wzrastajątłumaczenia
nieograniczającesiędofunkcjiutylitarnych,autentycznejakoosobistewyznaniewiary
lubprzekonańpolitycznych.
DPięknorozmaite”(naśladowanewnajszerszejgamie:odsubtelnościdopotwor-
ności),proteusowarozmaitośćidei(odżarliwejreligijnościdolibertynizmuiateizmu;
odmistycyzmuprzezneostoickirygoryzmmoralnydohedonizmuipanerotyzmu)oraz
wielorakośćformbarokowych(odmadrygałuiepigramatudoeposuimesjady)znajdują
wprzekładachsiedemnastowiecznychpełneodzwierciedlenie.Wyrażasięwnichtakże
niezmiernamnogośćzjawiskliterackichepoki[ł],zyskujepotwierdzeniefaktpełnej
iwszechstronnejobecnościPolskiwEuropieliterackiejXVIIstulecia.Przedewszystkim
jednakprzekładyobjawiajązasadniczącechębaroku:jegokulturowość,którastanowi
zarównoowielkościdokonań,jakklęskartystycznych.Zanurzonywdziedzictwiekultury;
obdarowany,leczzarazemobarczonydokonaniamidwóchtysiącleci,barokowładniętyjest
obsesjąintertekstualności.Dialogztradycjąiwspółczesnością,wyrażającysięwtekstach,
