Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HierosGamos–ĦwiúteWesele.Bibliahebrajskawprzekładzie...
21
neczytanie,zdrugiejzaśdodatkowowciągałoczytelnikalubsłuchacza
wakcjęopowiadania16.
Drugązasadąbyłazasadawyrazuwiodącegobądź-innymisłowy-
zasadaparonomazji17.Konsekwentnejejstosowaniewymuszałonietylko
posługiwaniesięmniejznanymiwyrazami,aletakżeczęstetworzenieneo-
logizmów.Buberdefiniowałwyrazwiodącyjakonwyrazbądźtematwyra-
zu(...),powtarzającysięznacząco[sinnreich-J.K.-H.]wobrębiejednego
tekstu,seriitekstówczykontekstu”(Buber,Rosenzweig1936:211)18.Wyra-
zywiodącewyznaczająwBibliitzw.stylwyrazuwiodącego(Leitwortstil),
szczególnąformęrytmu,którastanowiakustycznepołączenieniezmienne-
gozróżnorodnym(Buber,Rosenzweig1936:57).To,coniezmienne,może
byćzarównonaturystrukturalnej-powrótdanejintonacji,intensywności
ruchu,miar,jakifonetycznej-powrótdźwięków,złożeńdźwiękowych,
wyrazówigrupwyrazowych(Buber,Rosenzweig1936:57)19.Wrezultacie
tychpowtórzeńniektórefragmentyBibliiokazująsięidentyczne,innepo-
dobne,ajeszczeinnejedynieluźnozsobąpowiązane.Wpraktyceoznacza
to,żetłumaczniemożezgubićsieciwewnętrznychkorespondencji,musi
zawszemyślećzarównoomiejscu,któreaktualnieprzekłada,jakiocało-
ściBiblii.WkontekścieparonomazjiKlausReichertnazywatłumaczenie
BuberaiRosenzweigaprzekłademstrukturalnym,wktórymzwielościróż-
nychgłosówpowstajejednakoherentnacałość:
koherencjęgwarantowałyniezliczoneodnośniki,powtórzeniawyrazów,tema-
tówwyrazów,całychzdań,gryjęzykowe,paronomazje,aluzje,rzeczywiste
izawoalowanecytaty.(...)byłtosposóbnastworzeniepermanentnegoauto-
komentarzatekstu:jedenfragmentrozjaśniałinny,albooferującodpowiednik,
albopodejmującnanowoniedokończonąwpoprzednimmiejscumyśl.(...)Po-
wtórzenia,paronomazjeitd.niebyływięc[jedynie]środkamistylistycznymi,
leczbyłyistotnedlazrozumieniawszystkichpowiązanychwtensposóbmiejsc
wBiblii(Reichert1993:17).
16Itak,podczasgdyuLutraczytamy:JakobhobseineAugenaufundsahseinenBruder
EsaukommenmitvierhundertMann,BuberiRosenzweigproponują:Jaakobhobseine
Augenundsah,/da,EsawkamundmitihmvierhundertMann;por.Reichert1993:17.
17Paronomazjatozestawieniepodobniebrzmiącychsłów,zarównospokrewnionych
etymologicznie,jakiniezależnych,uwydatniająceichznaczeniowąbliskość,obcośćlub
przeciwieństwo;por.Sławiński2000:375.
18Rosenzweigposługiwałsiętusynonimiczniepojęciemnsensrdzenia”.
19Tłumaczezradykalizowalizasadęparonomazjidotegostopnia,żedotyczyłaona
nietylkopowracającychwyrazówizdań,leczrównieżpowracającychpartykułczyrdzeni
wyrazowych.
