Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RozdziałI.Kontekstteoretycznybadań
atymsamymuznanie,iżagresjawrogazawszejestautomatyczna,ainstrumen-
talnapodlegapełnejkontroli,okazujesięnadmiernymuproszczeniem.
Przytoczonepowyżejpodziałyzachowańagresywnychzpewnościąnie
wyczerpujątematu,ajedyniewskazująnajważniejszeelementy,naktóretrzeba
zwrócićuwagę,definiującpojęcieagresji.Jegozłożonośćpodkreślarównież
m.in.Frączek(1993,2002a),zaznaczając,iżwliteraturzeprzedmiotuterminem
tymokreślanesązjawiskaoróżnejnaturze-poczynającodsytuacyjnychsta-
nówemocjonalno-motywacyjnych,poprzezbehawioralnereakcjebądźzłożone
aktywności,utrwalonecechyindywidualne,ażdostałychorientacjiżyciowych.
Wcześniejomówionogłównietespośródnich,któredotycząagresywnychreak-
cjiizachowań,wkolejnychpodrozdziałachporuszonezostanącechyiorientacje
życioweorazgotowośćdoagresji.
1.2.Agresywność
Napotrzebęrozróżnieniaczynnościagresywnejodagresywnościszczególną
uwagęzwróciłFrączek(1979),podkreślającprocesualnycharakterpierwszego
ztychpojęćistrukturalnydrugiego.Pojęcieagresywnościnajczęściejrozpa-
trywanejestzperspektywyparadygmatucechosobowości,wwynikuczego
określonyzostajetymmianemzłożonyzespółjejróżnorodnychcech,cha-
rakteryzującysięwzględnieszerokąistałądyspozycjądoreagowaniaagresją
wróżnorodnychsytuacjach(Choynowski,1998).SharpeiDesai(2001),analizu-
jączwiązkipomiędzycechamiosobowościzaliczanymidotzw.wielkiejpiątki
aagresją,wykazali,iżwysokaneurotycznośćorazniskaugodowośćstanowią
istotnepredyktoryzachowańagresywnych,przyczymneurotycznośćsilniej
związanajestzodczuwaniemgniewuiwrogością,ugodowośćnatomiastwyka-
zujewiększepowiązaniezgniewemorazagresjąsłownąorazfizyczną.
BussiPerry(1992),bazującnadanychempirycznychpoddanychanalizie
czynnikowej,wyłonilitrzygłówneaspektyagresywności.Należądonich:
emocjonalnaskłonnośćdoreagowaniagniewemorazpobudzeniemfizjologicz-
nym,poznawczawrogośćorazbehawioralnatendencjadokrzywdzeniainnych.
ZkoleiHarknessiMcNulty(1994),badającstrukturęhierarchicznązaburzeń
osobowościorazjejzwykłychcech,wyodrębnilipięćszerokichcharakterystyk
wyższegopoziomu,określająctenkonstruktskrótemPSY-5(TePersonality
PsychopatholgyFive).DoPSY-5należą:agresywność,psychotyzm,skrępowa-
