Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
7
PunktemwyjściadoprowadzonychrozważańjestokresXVIIIwieku.Dla
wielupolskichmiastbyłtookresdośćszczególny,ponieważstanowiłukorono-
waniebliskopięćsetletniegorozwojuprzestrzennegokształtowanegowedług
jednolitegoewolucyjnegowzorca.KształtkompozycyjnyówczesnegoPoznania
byłklasycznymprzykłademtakiegosposobutworzeniatkankimiejskiej.
Pokazanewpracywcelachporównawczychprzykładoweprzestrzeniein-
nychpolskichmiastdoskonałympotwierdzeniemtegofaktu.
JednakżemimotoPoznańnatleinnychmiejscowościwznaczącysposóbsię
wyróżniał.To,coczyniłostrukturęwyjątkową,niebyłozwiązanezpo-
wierzchniąliczonąwhektarachczyzliczbąmieszkańców.Wyjątkowośćstruk-
turymiejskiejPoznaniapolegałanastopniujejzłożoności,cobyłowynikiemnie
tylkodziałalnościczłowieka,aleteżwyjątkowegootoczeniaprzyrodniczego.
Jakmałogdziewłaśnietenczynnikzasadniczowpłynąłnaformęorazjakość
przestrzeniówczesnegomiasta.Poznań,jakwiększośćpolskichmiast,natle
innychówczesnychmiasteuropejskichnieprzedstawiałsięokazale.Niebyłani
dużypowierzchniowo,aniteżliczebny.Wiązałosiętogłówniezespecyficzną
strukturądemograficznąówczesnejPolski.Większośćludnościzamieszkiwała
wczasnaobszarachwiejskich,amiastawtymzakresieprzedstawiałysię
dośćskromnie(Tłoczek,1955).DodatkowowXVIIIwiekuzewzględunapoli-
tycznyiekonomicznyrozkładpaństwamiastazaczęłysięwyludniaćidopiero
dynamicznyrozwójstrukturmiejskichwXIXwieku,wynikającyzcywilizacyj-
negoprocesuichrozbudowy,zmieniłsytuację.
Niskipoziomzaludnienianiemiałzwiązkuzjakościąwykreowanejwcze-
śniejprzestrzeni.Przykładymiast,którezachowałyówpierwotnykształtzokre-
suprzedrozbiorowego(lubteżktórymgoprzywrócono),doskonałympo-
twierdzeniemunikalnegowernakularnegopiękna.Niestety,wwieluopiniach
głównymkryteriumbranympoduwagęprzyocenieprzestrzenimiejskiejjestjej
wielkośćorazliczbamieszkańców.Wzwiązkuztympanujewświadomości
ogólnejprzeświadczenie,żejakośćprzestrzennąPoznańuzyskałdopierowXIX
wiekuwwynikubardzointensywnegorozwojuprzestrzennego.Opiniataoparta
jestnaobserwacjachwidocznejprzestrzeniobecnegocentrummiasta.Wcze-
śniejszastrukturaistniejejedyniewformieszczątkowejitrudnosiędoniej
wjakikolwieksposóbodnieść.Dowodemnatendośćstereotypowysposóbwi-
dzeniaprzestrzenimiastajestto,żewśródwielupublikacjidotyczącychhistorii
Poznanianiemaopracowaniapoświęconegoanaliziezłożonościkompozycyj-
nej.Dlategoteżprzedstawieniejegoprzestrzenipodtymkątemnietylkowcelu
stworzeniabazywyjściowejdodalszychanaliz,alerównieżwceluzilustrowa-
niajejwyjątkowościorazniepowtarzalnościwydajesiętuniezbędne.
Przyczynąbrakudostatecznejwiedzyodanejprzestrzenimożebyćrównież
niewystarczającyzakresprzeprowadzanychanaliz.Wwieluopracowaniach
naukowychwnioskiwysnuwasięnapodstawieprzedstawionychmap,dokumen-
tów,rycinlubzdjęć.Uzupełniająctemateriałytabelamizodpowiednimidany-
mi,autorzyudowadniajątezyprzedstawionenapoczątku.Jesttoogólnieprzyję-