Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
9
orazszkicebudynkóworóżnejfunkcjiiwielkościbędąceuzupełnieniemspisów
inwentaryzacyjnych;niestety,ichautorzyniesąznani.
Ztamtegookresupochodząnastępującemateriałykartograficzne:mapy
E.Dahlberga(z1655roku)iP.S.Fabberta(z1704roku),planGravertazwany
PlanemSaskim(zlat1712-1716),plannieznanegoautoraz1734roku,plany
J.G.Daumanna(z1761roku)iS.F.Geyera(z1772roku),mapainwetaryzacyj-
nanieznanegoautorazlat1771-1777,najbardziejznanamapaK.Grunda
(z1785roku),atakżemapyJ.Bończy-Krzewskiego(z1785roku)orazI.Laso-
ty(z1787roku).Dozapisuinwentaryzacyjnegonależyzaliczyćrównieżrysunki
zabudowypierzeinowychulicstworzonychprzezPrusaków:ul.Podgórnej,Alei
Marcinkowskiegoorazul.ŚwiętyMarcin,wykonaneprzezF.Schmittawlatach
1795-1796.
WwiekuXIXobokrycin,obrazóworazmateriałówkartograficznychpoja-
wiłysięnowe,nieznanewcześniejformyzapisuprzestrzenimiasta:opisysłow-
newformiefelietonówiopowiadańorazlitografieifotografie.
Ztegookresupochodzą:planmiastaW.Kurnatowskiego(z1842roku),za-
ginionyplanValentiniego(z1843roku),planCrusiusaiDitricha(z1860roku),
„PlanvonderstadtundFestungPosen”z1842roku(aktualizowanyw1871
roku)orazplanR.Oschmanna(z1897roku).Doplanówtypowoinwentaryza-
cyjnych,czytocałościowychczyfragmentarycznych,należą:rysunekobszaru
pl.ŚwiętokrzyskiegowykonanyprzezA.BrosiganapoczątkuXIXwiekuoraz
pracedwóchgeodetówpruskich,F.CorvinusaorazGotzheina,zpołowyXIX
wieku.
PodkoniecXIXwiekupojawiłysięplanypodmiejskichosad:Górczyna
(zlat1893i1898)orazJeżyc,WildyczyŁazarza.
WXIXwiekupowstałyrównieżplanyzagospodarowania,któresąobrazem
planowanychprzekształceńcałegomiastalubjegoczęści.Docałościowych
wizjimiastamożnazaliczyćplanrozbudowyPoznaniaautorstwaD.Gilly’ego
z1803roku,planregulacyjnynieznanegoautoraz1803rokuorazplanrozsze-
rzeniaPoznaniaH.Gruderaz1890roku.
Zapisyprzestrzenimiejskiejzwykorzystaniemtechnikmalarskichorazlito-
grafiipochodzągłówniezpierwszejpołowyXIXwieku.Sącennenietylkoze
względunapoziomartystyczny,któryjestdośćzróżnicowany,aleprzede
wszystkimjakoźródłoinformacjiozmieniającejsięprzestrzenimiasta.Spośród
autorówrysunków,gwaszy,akwareliiobrazówolejnychztegookresunależy
wymienić:K.Albertiego,J.Minutolego,K.W.Kielisińskiego,A.Schouppego,
S.Lekszyckiego,A.Heinzego,J.Knorra,J.Fretera,W.Baeseleraorazrysują-
cegotomiastopodkoniecwiekuS.Wyspiańskiego.Wdziedzinielitografiina
uwagęzasługująA.Hesse,O.Gersheim,G.Taubert,M.Jaroczyński,J.Richter,
W.Kurnatowski,K.A.SimonorazR.Geissler.
OdpołowyXIXwiekuprzestrzeńmiastazaczętoutrwalaćzużyciemnowej
techniki,jakąjestfotografia.Tennowysposóbzapisuzostałbardzoszybkospo-
pularyzowanydziękitemu,żeumożliwiłrejestrowanieotoczeniarównieżlu-
