Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
MAŁEMIASTOWSTRUKTURZEOSADNICZEJSTREFYPODMIEJSKIEJ
Pookresiepowojennejodbudowy,„wielkiegoprzyspieszenia”orazmodernistycznegokształ-
towaniastrukturmiejskichwedługKartyAteńskiejz1933r.,zauważonowEuropiepotrzebę
naprawymiastaeuropejskiego.W1978r.,wtzw.deklaracjibrukselskiej45zapisano,żenapra-
wętęnależyprowadzićnapodstawieochronydziedzictwa,awszystkieinterwencjepowinny
skupiaćsięnatym,czymmiastobyłozawsze,na:ulicach,placach,blokachidzielnicach,eli-
minującmiejskiedrogiszybkiegoruchu,jednofunkcyjnośćzagospodarowaniaiszczątkowość
przestrzenizielonych.Wobliczuzmianklimatycznychiochronyśrodowiskarozpoczętodebatę
nadprzyszłościąmiastwkontekściezużyciazasobówplanetyiracjonalnegoichwykorzystania.
Pierwszyraportz1969r.przedstawiłzagrożenia,jakieniesiezasobądestrukcyjnywpływczło-
wieka,aw1987r.światowaKomisjadoSprawŚrodowiskaiRozwojuwydałaraport,wktórym
sformułowanodefinicjęzrównoważonegorozwoju(ang.sustainabledevelopment)46.Dalszekon-
ferencjedotyczącezasadrozwojuzrównoważonegorozwojuskutkowałyprzyjęciemprotokołu
zKioto(1997)47,któryzobowiązałsygnatariuszydoredukcjigazówpowodującychefektcieplar-
niany.Jednymzpierwszychświatowychdokumentówdotyczącychstricterozwojumiastbyła
tzw.ZielonaKartaŚrodowiskaMiejskiego(1990)48,wktórejogłoszonoodejścieodzasadKarty
Ateńskiejz1933r.ipostulowanoodnowęmiastistniejącychprzezm.in.rehabilitacjęhistorycz-
nejtożsamościmiast.ŚrodowiskourbanistówprzygotowałoteżdokumentzwanyNowąKartą
Ateńską:KartęMiastEuropejskichwXXIw.(2003)49.Ważnympostulatemnowejkartybyło
przyjęciepojęciawspółczesnegomiastajakoconnectedcity–miasto-sieć,czympodkreślonorolę
wszystkichośrodkówsieciosadniczej.NakonferencjiONZnatematosiedliludzkich–Habitat
II(Stambuł1996),naszczycieZiemiwJohannesburgu(2002),wdokumencieUEKutematycz-
nejstrategiiŚrodowiskaMiejskiego(2004),zwróconouwagęnatworzenieizapewnianiewyso-
kiejjakościprzestrzenipublicznejmiast,zachowaniedziedzictwakulturowego,modernizację
sieciinfrastrukturyipoprawęwydajnościenergetycznejitp.50.Zwłaszczawtzw.KarcieLipskiej
(2007)51narzeczzrównoważonegorozwojumiasteuropejskichpodkreślonokoniecznośćzin-
tegrowanegopodejściadorozwojumiastizwróceniauwaginanajuboższedzielnice,znaczenie
edukacjiiinnowacyjności,lokalnąpolitykęrynkupracy,promowaniezrównoważonegotrans-
portumiejskiego.KartatawrazzdeklaracjązToledoskładasięnastrategię„Europa2020”,co
doprowadziłodoprzyjęciaAgendyTerytorialnejUniiEuropejskiej2020(AT2020).Wramach
EuropejskiegoFunduszuRozwojupodjętoteżprogramybadawcze,jakURBANI(1994–1999)
45
DeklaracjaBrukselska–MiędzynarodowekolokwiumwBrukseli,15–17.11.1978r.,[za:]Ch.Jencks,K.Kropf,TeorieiManifesty
Architekturywspółczesnej,Warszawa2013,s.207.
46
Raport„Naszawspólnaprzyszłość”,gdzieokreślonorozwójzrównoważonyjako:Harmonijny(zrównoważony)rozwójtorozwój,
któryzaspokajapotrzebywspółczesnych,nieograniczającmożliwościrealizacjipotrzebprzyszłychpokoleń,[za:]OurCommon
Future,WorldCommisiononEnvironmentandDevelopment.https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-
common-future.pdf,dostęp:10.08.2019.DefinicjatazostałauściślonanaŚwiatowejKonferencjiNarodówZjednoczonychwRiode
Janeiro(1992,tzw.deklaracjizRio),wdokumencieAgenda21–GlobalnyProgramDziałańXXIw..Zawartowniejpodstawowe
zaleceniadotycząceochronyikształtowaniaśrodowiskażyciaczłowieka,zwracającuwagęnaszereguwarunkowańspołecznych
iekonomicznych,ochronęzasobównaturalnychwceluzapewnieniatrwałegoizrównoważonegorozwoju.Polskajestjednymzsy-
gnatariuszyporozumień.Szerzej:http://www.fob.org.pl/agenda--153_754.htm,dostęp:11.08.2019.
47
ProtokółzKioto–traktatmiędzynarodowy–porozumieniedotycząceprzeciwdziałaniaglobalnemuociepleniu,wszedłwżycie
16lutego2005roku.Kraje,którezdecydowałysięnajegoratyfikację(wtymPolska),zobowiązałysiędoredukcjido2012rokudwu-
tlenkuwęgla,metanu,tlenkuazotu,HFCiPFC.Traktatobowiązywałdo31grudnia2012roku,apojegowygaśnięciu,zewzględu
nabrakzaakceptowaniaprzezUnięEuropejskąnowegoprotokołu,wielezkrajówprzedłużyłoswojezobowiązaniado2020roku.
48
GreenpaperofTheUrbanEnvironmentszerzej:http://aei.pitt.edu/1205/1/urban_environment_gp_COM_90_218.pdf,dostęp:11.08.2019.
49
PodwalinamidotejkartybyłaKartazMachuPicchuz1977r.,wktórejsformułowano11zasadrozwojumiastiregionów.Nowa
KartaAteńskazostałasporządzonaw1998r.iuzupełnionaw2003r.wLizbonieWizjąMiastXXIw.przezEuropeanCommisionof
TownPlanners(ECTP),http://www.tup.org.pl,dostęp:12.07.2018.
50
Dosformułowaniawspólnycheuropejskichcelówwzakresierozwojumiastprzyczyniłysięspotkania„nieformalne”dotyczących
ichrozwoju(Lille–w2000r.,Rotterdam–2004r.,Bristol–2005r.,Lipsk–2007r.,Marsylia–2008r.iToledo–2010r.Szerzej:
MiastaPrzyszłości.Wyzwaniawizjeperspektywy,2012,s.7.https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/studies/pdf/citie-
softomorrow/citiesoftomorrow_final.pdfdostęp:11.08.2019.
51
http://www.sarp.org.pl/pliki/karta_lipska_pl.pdf,dostęp:11.08.2019.
