Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
usuwaniuNiemców,byłojednymzzałożeńceluogólnego,określanegomianem
repolonizacji(reslawizacji,odniemczenia,rzadziejpolonizacjiczyspolszczenia)
ZiemZachodnichiPółnocnych.
Wysunięcietakiejkoncepcjibyłojednymzzasadniczychwarunkówpozyskania
zaufaniaipoparciaspołeczeństwapolskiegozarównowokresierywalizacjizpod-
ziemiemzwiązanymzrządemnaemigracjiwLondynie,jakiwczasietzw.utrwa-
laniawładzyludowejpozakończeniuwojny.Komuniści,realizująctozamierzenie,
musielibraćpoduwagęnastrojespołecznekształtującesiępodwpływemjednej
znajważniejszychkonsekwencjiwojny,jakąbyłopogłębienieidentyfikacjinaro-
dowej,awśladzatymzaostrzeniesięantagonizmównatlenarodowościowym,
zwłaszczawstosunkachpolsko-niemieckich,atakżepolsko-ukraińskichipolsko-
-żydowskich.Dopieroposfałszowanychwyborachwstyczniu1947r.wyraźniewi-
docznebyłostopnioweodchodzeniekomunistówodnacjonalistycznejlegitymiza-
cjiwładzy,przejawiającesięgłówniezmianamiwwypowiedziachprzywódcówireto-
rycestosowanejprzezaparatpropagandowy,corazmniejnasączonejstwierdzenia-
miodnoszącymisiędopojęcianaroduwkontekściekulturowymihistorycznym.
Nieoznaczałotocałkowitegoodejściaodstosowanegoschematu,albowiemzcza-
semwodniesieniudoprzejawówżyciaspołecznegoikulturalnegoprzyjętoformu-
łę,którawyrażałasięokreśleniem:socjalistycznewtreści,narodowewformie
1.
Należyjednakpodkreślić,żeideologiczneipolitycznezamierzeniapolskichwładz
komunistycznychwdziedziniekształtowaniajednolitegospołeczeństwapodwzglę-
demnarodowymniestanowiłyjedynegodeterminantuprocesówprzekształceń
narodowościowychnaZiemiachZachodnichiPółnocnych.Zachodziłyonetakże
podwpływemchociażbysamodzielnychdziałańpodejmowanychprzezprzedsta-
wicieliwładzylokalnej,niekiedywykraczającychpozaramywyznaczoneprzez
centralę,czyteżprzemiandokonującychsięwspołecznościachlokalnychnieza-
leżnieoddecyzjipolitycznych,przedewszystkimnanajniższympoziomierelacji
międzyludzkich.
UdziałwkształtowaniupolitykinarodowościowejPolskipodrugiejwojnie
światowejmiałowieleczynników.Donajważniejszychnależałproblemukształto-
waniapowojennychgraniczNiemcami–jednoznajistotniejszychzagadnieńpo-
dejmowanychprzezkrajoweiuchodźczeośrodkipolityczne.Bezwzględunadzie-
lącejeróżniceideologiczneośrodkitezgadzałysię,żePolskapowinnauzyskać
kosztemNiemiecznacznyprzyrostterytorialnynazachodzieipółnocy.Zgodne
byłyrównież,żepowłączeniudoPolskiPomorza,PrusWschodnichiŚląskako-
niecznebędziewysiedlenieNiemcóworazosiedlenieludnościpolskiej
2.Zasadni-
czejednakznaczeniewtejdziedziniemiałostanowiskomocarstwwalczących
zNiemcami,azwłaszczaZwiązkuRadzieckiego.WysuniętaprzezZSRRkoncep-
cjaprzesunięciaPolskizewschodunazachódwynikałazdążeńdoprzejęciapol-
———
———
—
1M.Zaremba,Komunizm,legitymizacja,nacjonalizm.Nacjonalistycznalegitymizacjawła-
dzywPolsce,Warszawa2001,s.121in.
2G.Labuda,Polskagranicazachodnia.Tysiąclatdziejówpolitycznych,Poznań1971,s.284-286.
6
