Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mamświadomośćtego,żeprzyjętacezurajestdyskusyjna,gdyżmamydoczy-
nieniazniezakończonymiprocesami.Po1959r.nadalnastępowałyprzemiany
narodowościowenaomawianymobszarze,wtymkolejneprzemieszczeniaróżnych
grupludności,jednakżewodmiennychuwarunkowaniachorazwznaczniemniej-
szymnatężeniu.Należyzaznaczyć,iżzasadniczywpływnarozpoczęcieirealiza-
cjęwymienionychakcjiprzesiedleńczychwywarłyprzemianypolityczneispołecz-
no-gospodarczewokresieodwilży1956r.,kiedydoszłodozałamaniasiędotych-
czasowychmetodsprawowaniawładzywPolsceprzezaparatkomunistyczny.Wy-
raźniejużwtedyzaznaczałasięodrębnośćziem,którepodrugiejwojnieświatowej
zostałyinkorporowanedopaństwapolskiego
7.Zachodzącywówczasprocesdesta-
linizacjiwpłynąłrównieżnaprzewartościowaniawkształtowaniusiępostawspo-
łecznościpolskiejorazmniejszościnarodowychnatymobszarze.Wrelacjach
międzyPolakamiamniejszościaminarodowymiodnotowanoumożliwionąodmro-
żeniemreakcjęutajonychwokresiestalinowskimpostawantagonistycznych.Wy-
stąpiływówczassprzyjającewarunkidoegzemplifikacjirzeczywistych,dotychczas
ukrywanychpoglądów,charakteryzującychsięwzmożonąpodejrzliwościąinie-
chęciąwieluPolakówdomniejszościnarodowych.Wprzypadkuludnościukraiń-
skiejiniemieckiejbyłotonastępstwoswobodnegoujawniania,anawetmanife-
stowaniapoczuciawłasnejprzynależnościnarodowej,wtymprzedewszystkim–
dążeńdowyjazdu.PrzezPolakówbyłotointerpretowanejakowyrazodczuwania
obcościibrakuwykształconychwięzówłączącychtęludnośćznowymmiejscem
zamieszkania.WzasadniczejmierzebyłotoefektemzmianwpolitycewładzPRL
wobecmniejszościnarodowychiludnościautochtonicznej,którezaszływokresie
odwilży,polegającnaodejściuodpróbasymilacjiludnościukraińskiejnarzecz
organizacyjnegousamodzielnieniaorazzniesieniurestrykcyjnegozakazuwyjazdu
NiemcówiautochtonówopcjiniemieckiejzaOdrę,atakże–liberalizacjiprocedur
emigracyjnychdotyczącychosóbnarodowościżydowskiej.
Podstawęniniejszegoopracowaniastanowiąrezultatykwerendarchiwalnych,
przeprowadzonychwArchiwumAktNowychwWarszawieorazwpaństwowych
archiwachterenowychw:Gdańsku,Katowicach,Koszalinie,Olsztynie,Opolu,
Poznaniu,Szczecinie,WrocławiuiZielonejGórze.Warchiwumcentralnymnaj-
ważniejszedlaprzygotowaniatematuokazałysięmateriaływytworzoneprzez
agendyrządoweiministerstwa–PrezydiumRadyMinistrów,GeneralnegoPełno-
mocnikaRządudoSprawRepatriacji,ZarządCentralnyPaństwowegoUrzęduRe-
patriacyjnego,KomitetdoSprawZagranicznychZiemOdzyskanych,Ministerstwo
AdministracjiPublicznejiMinisterstwoZiemOdzyskanych.Szczególniecennesą
materiałypartyjnezzespołów:KomitetCentralnyPolskiejPartiiRobotniczejoraz
KomitetCentralnyPolskiejZjednoczonejPartiiRobotniczej,atakżeCentralny
KomitetWykonawczyPolskiejPartiiSocjalistycznej,zewzględunarolę,jaką
———
———
—
7Zob.:W.Wrzesiński,Wstęp,[w:]Październik1956naZiemiachZachodnichiPółnoc-
nych.Materiałyseminariumnaukowego,Mierkik.Olsztyna,wrzesień1996r.,red.W.Wrze-
siński,Wrocław1997,s.6.
9