Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zaświatybiblijne/„zaświaty”laickie
Poszerzonedefinicjepoezjireligijnejzakładałyzawsze,iżjestona
opartanawierzewistnienieiobecnośćBoga,siłysprawczej,która
wjakimśstopniukierujeludzkimlosem,nawetjeżeliwsposóbnie-
ujawniony.Niewydajesiętojednakodpowiednimpunktemwyjścia
wprzypadkuniektórychpisarzytworzącychwlatach1945-1989,
ajużabsolutnieprzestajebyćpomocnewodniesieniudotwór-
czościpowstającejodroku1989czypoezjiXXIwieku81,choćby
wświetlezdiagnozowanegoprzezfilozofówisocjologówponowo-
czesnegoupłynnieniagranic.Nienależyteżkierowaćsięświato-
poglądempoety,wteoriiliteraturykładziesiębowiemszczególny
nacisknaoddzieleniedziełaliterackiegoodosobytwórcy.Zaplecze
badawczefilologamusimiećnauwadzezdarzeniowośćiindywi-
dualnośćsłownejkreacji,zaktórą,owszem,stoiczłowiek,alenie
zawszejesttoczłowiekrealnyzukształtowanymsystememwarto-
ści,aczęstonczłowiekzwiersza”82,figurawykreowanataksamo
istniejącychpodobieństwpomiędzysztukąareligią,którychistotatkwinajpraw-
dopodobniejwzdolnościobudziedzin,byodnosićczłowiekadoTranscendencji”
(s.14).obawyteniesąoczywiścienieuzasadnione,jednakksiążkaZarębianki
przedstawiasposóbopisuodpowiednijedyniedlawybranegomateriałuba-
dawczegoiopierasięczęstonanieaktualnychjużteoretycznychzałożeniach,
naprzykładnapodzialesztukinadobrąizłą;sposóboddziaływanianaodbior-
cęsztukizaliczonejdodobrejczywysokiejbyłbyporównywalnyzoddziaływa-
niemreligiinaswoichwiernych.Pewnympozostaje,iżwyznaczeniewyraźnego
rozgraniczeniapoezjireligijnejiświeckiejniejestdokońcamożliwewwielkim
kulturowymkotle,zktóregoczerpiewspółczesnasztuka.
81
PozapostrzeganiemkwestiiwiaryprzezCzesławaMiłoszaważnywpływ
napoezjęnajnowsząwtymwłaśnieaspekciezdajesięmiećtakżeMiron
Białoszewski.Jestbliższypoezjipowstającejporoku1989podwzględem
formjęzykowychiwszystkiego,cokryjesiępodpojęciemawangardowości,
przedewszystkimzaścałkowicieunieważniaoddzieleniesacrumodprofanum.
UMiłoszasferytetakżewspółistniejąigranicemiędzynimizostajązatarte,
sąjednakwtympoetyckimświecieelementycałkowicieprzynależącedo
sacrumitakie,któresąniekwestionowalnieprofaniczne.UBiałoszewskiego
takichpodziałównieodnajdziemy.
82
Kategoriąnczłowiekazwiersza”posłużyłsięIreneuszopackidoomówie-
niamiędzyinnymidorobkuStanisławaBarańczaka:nchodzio«człowieka
zwiersza»,człowieka,który«zachowujesię»wobecprzywołanegowwierszu
41
