Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10|Zjawiskoiobszaryprzestępczościubezpieczeniowej…
legającenanaruszeniuzaufaniazwiązanegozpozycjąsprawcylubinstytucjążyciago-
spodarczego,grożąceutratązaufaniaspołecznegodosystemugospodarczegolubjego
podstawowychinstytucji”.
Wsposóbszczególnymożnatuwyeksponowaćdwadośćważneelementy,amiano-
wicie-godzeniewponadindywidualneinteresywsferzeżyciagospodarczegoorazna-
ruszeniezaufania.Pierwszyzaspektówwskazujenaprzedmiotprzestępstwa(ataku).
Drugiodnosisiędozachowaniasprawcynadużywającegoswojegostanowiska,pozycji
albozaufaniainstytucjifinansowej.
Przestępstwagospodarczemożnaująćwtrzypodstawowekategorie4:
-
przestępstwaprzeciwkokontrolipaństwanadprodukcjąikonsumpcją,
-
przestępstwaprzeciwkointeresowifiskalnemupaństwa,
-
przestępstwaprzeciwkowłasności.
Przepisyzwiązanezprzestępstwamiprzeciwkoporządkowiekonomicznemuiintere-
sowifiskalnemupaństwasączęstowłączonewspecjalnelegislacje.Legislacjetewznacz-
nymzakresiepodlegajązmianomzgodniezpolitykągospodarcząpaństwa,podczasgdy
przepisydotycząceprzestępstwprzeciwkowłasnościsązasadniczoniezależneodzmian
politykiekonomicznej.Przepisydotycząceprzestępstwprzeciwkowłasnościznajdują
sięwtradycyjnymkodeksiekarnym.Efektywnestosowanieprawakarnegowsprawach
oprzestępstwagospodarczezależyodsystemuistrukturyadministracjiekonomicznej
ikontroliwdanymkraju,wymagatakżedobregoichfunkcjonowania.
Charakterystykazjawiskaprzestępstwgospodarczychwymagatakżezdefiniowania
pojęciagospodarkinieoficjalnej5,którąmożnaokreślićjakodziałalnośćnierejestrowa-
ną,zmierzającądouzyskaniakorzyścimaterialnych,zarównowformienaturalnejlub
pieniężnej,wywołującejokreśloneskutkiocharakterzewartościotwórczymi(lub)dys-
trybucyjnym6.Gospodarkęnieoficjalnącechujetrudnośćstatystycznegouchwycenia
rozmiarówiefektówdziałalności-danedotycząceprzestępstw(czyinaczejoszustw)
sączęstoniekompletne,przezconiemożnazaobserwowaćwieluzjawiskiprocesów
składającychsięnatęgospodarkę.Przygotowaniepełnegowykazuformiprzejawów
niezarejestrowanejdziałalnościgospodarczejjesttrudnedowykonaniazewzględuna
liczbęiróżnorodnośćjejudziałuwgospodarce,atakżezewzględunajejwewnętrz-
nądynamikę.
4
A.Bałandynowicz,Systemkontroliprzestępczościgospodarczej,„ProkuraturaiPrawo”2004,nr9,s.22-24.
5
Wliteraturzeipraktycegospodarczejspotkaćmożnaróżneokreśleniagospodarkinieoficjalnej:szara,
przeciwna,alternatywna,ukryta,autonomiczna,nieformalna,nieregulowana,czarna,tajna,nieoficjal-
na,dualna,marginalna,równoległa,peryferyjna,podziemna,cienia,nierejestrowana,nieopodatkowa-
na,drugagospodarka,podrzędna,zmierzchu,gospodarkagotówkowa,gospodarkapodziemna,czyczę-
stospotykanezwłaszczawpublicystyceokreślenie-szarastrefa.
6
K.Raczkowski,Gospodarkanieofcjalnawsystemiezarządzaniapaństwem,„PrzedsiębiorczośćiZarzą-
dzanie”1995,t.XIV
,z.8,cz.II,s.353.
