Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przestępczośćigospodarkanieoficjalna|11
Wsystematycemetodszacowaniarozmiarówszarejstrefywyodrębnionopodziałna
dwiegrupymetod-bezpośrednieipośrednie7.Pierwszeznichbadająbezpośrednio
podmioty,awięcludnośćaktywnąwgospodarcenieoficjalnejzapomocąbadańankie-
towych,wywiadów,analizyoświadczeńmajątkowych,deklaracjipodatkowych.Przykła-
demwykorzystaniametodybezpośredniejjestbadanie:gospodarstwdomowych,rynku
pracy,podatkowe.Zkoleimetodypośredniepolegająnaanaliziedokumentów,danych
statystycznychpodkątemznalezienia„śladów”
,jakieszarastrefapozostawiawróżnych
wielkościachwskaźnikówekonomicznych.
Punktemwyjściadobadańdziałalnościwszarejstrefiejestokreślenieobszarówjej
występowaniawgospodarce.Itakzewzględunarodzajłamanychregułmożnawy-
różnić8:
-
gospodarkęnielegalną-todziałaniagospodarczełamiąceprzepisyprawne,przykła-
dowo:czarnyrynekwalutowy,produkcjaihandelnarkotykami,przemyt,praniepie-
niędzy,oszustwafinansowe,
-
gospodarkęniezgłoszoną-todziałaniaprzynoszącedochódniezgłaszanyorganom
podatkowym,
-
gospodarkęniezarejestrowaną-todziałanianiezgłoszoneinstytucjomstatystycz-
nym,
-
gospodarkęnieformalną-todziałaniagospodarcze,wktórychunikasiękosztów
wynikającychzwszelkichregulacjiiniesąobjętekorzyściamiwynikającymizre-
gułrynkowych.
Wieluekonomistówianalitykówbiznesowychdostrzegazarównopozytywne,jak
inegatywneskutkidziałalnościgospodarkinieoficjalnej.
Oiletrudnomówićozaletachszarejstrefy,otylemożnaskłonićsiędowskazaniana
pewne(niemniejpowierzchowne)jejpozytywneaspekty,takiejak:rozszerzanierynku
pracy,zwiększanieliczbymarginalnychmiejscpracyoniskiejproduktywnościiniskich
wynagrodzeniach,któreniezostałyutworzonewformalnejsferzegospodarki.Zwiększe-
niemiejscpracyczęściowoneutralizujenegatywneskutkibezrobocia.Wsposóbpośred-
nistymulujeteżpopytkonsumpcyjny,umożliwiającpodniesieniepoziomużyciakonsu-
mentówigospodarstwdomowych.Mimożedziałalnośćniezarejestrowananieprzynosi
państwuzwiększeniapodatkówbezpośrednich,toprzyczyniasiędowzrostuwpływów
zpodatkówpośrednich(podatekVAT).Nadośćciekawyaspektgospodarkinieformal-
nejzwracauwagęB.Mróz9,którypodaje,że„szarastrefakreujeprzedsiębiorczośćoraz
kreatywnośćuczestnikówrynku”
.
7
W
.Jarosiński,Przeglądmetodszacunkurozmiarówszarejstrefy,„StudiaiPraceZakładuBadańStatystycz-
no-Ekonomicznych”1995,nr225,s.50-54.
8
W
.Burzyński,Metodologiabadaniaszarejstrefynarynkuusługturystycznych,InstytutKoniunkturiCen
HandluZagranicznego,Warszawa2005,s.18-34.
9
B.Mróz,Gospodarkanieofcjalnawsystemieekonomicznym,OficynaWydawniczaSzkołaGłównaHan-
dlowa,Warszawa2002,s.141-143.
