Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁIPRZESTĘPSTWOCZYNNEJNAPAŚCI
WASPEKCIEHISTORYCZNYM
1.
REGULACJAPRAWNAPRZESTĘPSTWACZYNNEJNAPAŚCI
WDAWNYMPRAWIEPOLSKIM
Rodowodywieluwspółczesnychprzestępstwbywająkrótszeniżdziejewszyst-
kichczynówzagrożonychkarą.Historiainnychrozpoczynasięjeszczewspołe-
czeństwachpierwotnych,niepodzielonychnaklasyinieposiadającychorganizacji
państwowej.Przeszłośćhistorycznaimplikujewięcstwierdzenie,żezagadnienie
objęteniniejsząrozprawąbyłobyzawieszonewpróżni,gdybyjegoanalizęrozpocząć
odobowiązującychuregulowańprawnych,aniepoprzedzićprzedstawieniemzary-
sujegodziejów1.Bezukazaniagenezyczynu,anastępnienajważniejszychetapów
jegoewolucji,zrozumienieomawianegoprzestępstwaniebyłobywpełnimożliwe.
Zperspektywyhistorycznejmożnastwierdzić,żepoczątkiprzestępstwa
czynnejnapaścinierozerwalniezwiązanesązpowstaniempaństwa.Pierwotne
koncepcjeprawakarnego,wnikłymjednakstopniu,uwzględniałykaryiczyny
uznawanezaprzestępstwapubliczne.Wczasachustrojuwspólnotypierwotnej
ktokolwieknaruszyłustalonezwyczaje,podlegałśrodkomoddziaływaniastoso-
wanymprzezród2.Dopierowmomencie,gdywkonstrukcjiczynówprzeciwko
zbiorowościpojawiłasiępaństwowość,zbiegiemczasuusymbolizowanawoso-
bachjejreprezentantów,mogłyzrodzićsięczynyskierowaneprzeciwkopaństwu
ipanującemuwnimwładcy3.Dlategoteżgenezaprzestępstwaczynnejnapaści
związanabyłabezpośredniozpowstaniempaństwaiszerokopojmowanymi
zamachaminawładzę.Prawasłużąceichzwalczaniuznajdowałyswojeodbicie
wkatalogachczynówokreślanychmianemzbrodniprzeciwkopanującemu,prze-
ciwkopaństwuczyprzestępstwprzeciwkowładzypublicznej,administracjilub
1Autorkaniniejszejrozprawypoddałaanalizieewolucjęprzestępstwaczynnejnapaścijedynie
wogólnymzarysiezuwzględnieniemnajważniejszychdladanegoczynuwydarzeńhistorycznych
iprawnych.
2Jużwnajwcześniejszymorganizmie,jakimbyłród,najpoważniejszeekscesygodzącewinteresy
całejrodowejspołecznościpociągałyzasobąsankcjewpostaciwykluczeniasprawcyzewspól-
notyipozbawieniagoochrony.Zob.:K.Sójka-Zielińska,Historiaprawa,WydawnictwoNaukowe
PWN,Warszawa1993,s.10.
3W.Makowski,Prawokarne:oprzestępstwachwszczególności,KsięgarniaF
.Hoesicka,Warszawa
1924,s.6-7.
