Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
IreneuszBembas
Wczasieoświeceniapojawiłasiętendencjadoróżnegotraktowaniaspraw-
cówprzestępstwagłównego(uprzedniego)orazprzestępstwpoplecznictwa
ipaserstwa.Wówczaszaprzestępstwogłówneprzewidywanokarywyższe,
natomiastzaprzestępstwapowiązanezuprzednim(paserstwolubpoplecz-
nictwo)odpowiedzialnośćbyłaniższanp.wartykułachzbioruprawz1778r.15
Jednymzpierwszychunormowańprawnychtraktującychzachowanie
poplecznikaodrębnieodudziałuwprzestępstwieuprzednimbyłKodeks
terezjańskiz1768r.,obowiązującywkrajachaustriackich16,wktórymudzie-
leniepomocysprawcyprzestępstwatraktowanooddzielnieodprzestępstwa
uprzedniego,poddwomawarunkami:udzieleniapomocypodokonaniu
przestępstwaorazbrakuprzyrzeczeniapomocyprzedpopełnieniemprze-
stępstwauprzedniego17.Wspomnianewarunkipoplecznictwastanowią
aktualniekanonprzyjętynapłaszczyźniepolskiegoprawakarnego.
Następnymelementemistotnym,zprocesuodrywaniasiępoplecznic-
twaodpaserstwa,byłosformułowanie,wregulacjach„kodeksukargłów-
nychipoprawczych”opublikowanegow1847r.,określeniaukrywający,sta-
nowiącegoformęzachowaniawyraźnieuwzględnionąwprzepisachkodek-
sówkarnychzabraniającychpoplecznictwa,począwszyodkodeksuz1932r.
podziśdzień.Wspomniany„Kodekskargłównychipoprawczych”obowią-
zywałnaterenachKrólestwaPolskiegood1846r.,początkowowskróconej
wersji,późniejwcałości18.Wramykategoriipojęciowejukrywającywcho-
dziłyosoby,którenieuczestniczyływpopełnieniuprzestępstwagłównego,
natomiastichdziałalnośćrozpoczęłasiępojegopopełnieniuiwystępowała
wpostacizachowańświadomych,polegającychnadopomożeniuwzatar-
ciuśladówprzestępstwa,ukryciusprawcówlubśladówprzestępstwa,atakże
polegającychnawzięciudosiebielubprzyjęciunaskładalbowydaniuinnej
osobie(wtymrównieżsprzedaży)przedmiotówotrzymanychwsposób
bezprawny(wtymskradzionychlubzrabowanych)19.Wspomnianerozu-
mienieukryciaodnoszącesiędozatarciaśladówprzestępstwalubspraw-
15
T.Maciejewski[w:]T.Bojarski,M.Królikowski,T.Maciejewskiiin.,System
prawa…,wyd.cyt.,s.50-51.
16
B.Hołyst,E.Smoktunowicz(red.),Wielkaencyklopediaprawa,Warszawa2005,
s.321.
17
I.Andrejew,L.Kubicki,J.Waszczyński,Systemprawa…,wyd.cyt.,s.684.
18
K.Sójka-Zielińska,Historiaprawa,Warszawa2009,s.285-286.
19
A.Dziadzio,D.Malec,Historiaprawa…,wyd.cyt.,s.95.
