Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nKochać,śpiewaćinietroskaćsięwcale…”
53
skiejoświatyspołecznej,niewpisywałysięwsystemduchowościfrancisz-
kańskiej,azwyczajowewśrodowiskuJańskiegonazywaniesiebienbraćmi”
wobrębiewspólnotywynikałozapewnezpoczuciaprzynależnościdowielkiej
rodzinyemigracyjnej.Natomiastnieobojętnywobecnurtufranciszkańskiego
pozostałnapewnoMickiewicz,poświadczającyzbliżonewtejkwestiiideały
Zaleskiego:nDobrzeiświęciepowiedziałeś,żenamtrzebatulićsiękumiłości
ipokorze”5-pisałw1841roku,kiedykonieczniechciałgonzwerbować”do
KołaSprawyBożej.
Wprawdziefranciszkanizmjakonurtestetycznyzostałzdefiniowany
dopierowXXwiekuiryzykowneznaukowegopunktuwidzeniawydajesię
przypisywaniegoromantykom,wartojednakprzypomnieć,żewIpołowie
XIXwiekurefleksjefranciszkańskiezostałyzainspirowaneprzezJanaJakuba
RousseauorazFrançoisRenédeChateaubriandaijegoGeniuszchrześcijaństwa
1799)-osobliwymanifestliteraturyXIXwieku.PóźniejwPamiętnikachzza
grobuChateaubriandbardziejszczegółowookreśliłistotęmisjiśw.Franciszka
jakopatronaiopiekunaprzyrody.Niewątpliwielekturatychdziełznacząco
oddziaływałazarównonaMickiewicza,jakinaZaleskiego,rekomendującego
jąprzyjaciołom,międzyinnymiStefanowiWitwickiemu,któremuobiecywał
zRawy(1lutego1827r.):nSzatobrianaCiprzywiozę”
6
.Mickiewiczwskazywał
naznaczenierefleksjifranciszkańskiej,kiedywLiteraturzesłowiańskiejjako
fundamentalnychinspiratorówdziedzictwakulturowegoepokiwymieniał
Chateaubrianda,deMaistre’a,Hugo,MicheletaSaint-MartinaLemennais’go
7
.
Mickiewiczowskientuzjazmdlaideałówfranciszkańskichzauważyłteż
AntoniEdwardOdyniecwjednymzlistówdoJulianaKorsaka(adresowanym
11września1829r.)
8
.RokpóźniejpodróżowałzMickiewiczemdoAsyżu,
gdziezdumiewałagoMickiewiczowskanowatorska,twórczainterpretacja
postaciśw.Franciszkajakoinspiratorakulturyisztukirenesansowej:
5ZlistuAdamaMickiewiczadoBohdanaZaleskiego,adresowanego23.06.1841r.Infor-
macjazawartawprzypisiedo:M.Gawalewicz:BohdanZaleski.Kraków1890,s.28.
6Korespondencya…,T.1,…,s.16.
7A.Mickiewicz:Literaturasłowiańska.KursIV,wykładV.W:Idem:Dzieła.T.11.
Warszawa1998,s.50.
8nAdammówiłniedawno,żeczytałgdzieśwGlobiefaktamiudowodnionetwierdzenie,
żeśw.FranciszekzAsyżu,ówcudserafickiejmiłości,którynietylkowewszystkichludziach,
alenawetwewszystkichżyjącychstworzeniachwidziałbraciswoichisiostry,jakjezazwyczaj
nazywał;żetenideałpokoryiubóstwajestwłaśnieowymtajemniczymźródłem,zktórego
wnastępstwiewiekówwypłynęłyprostymkorytemducha:poezja,malarstwo,rzeźbaiar-
chitekturawłoska,któreznowuprzezDanta,RafaelaiMichałaAnioławpływswójnaświat
caływywarły.Otóżinowapoezjanaszawyrodziłasięnaprzódniezestetycznychteorii,nie
zksiążek,nieznaśladowaniaNiemców,alboAnglików,alewprostzżycia,zprawdy,zmiło-
ści;jednymsłowemznatchnieniałaskiBożej,którezsercajednegojakbyzołtarzaZnicza,
rozpromieniłosięwkołonadrugich.AtymjednymbyłniesamAdam.Adambyłtylkojaków
Memnon,synsłońca,którypierwszywschódjegoharmoniąpowitałigłosił”.A.E.Odyniec:
Listyzpodróży(wybór).Oprac.H.Życzyński.Lwów[b.r.w.],s.122.
