Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Ewolucjakoncepcjistresu
Wszechobecnośćstresuwnaszymżyciusprawia,iżniedziwifaktuczynieniazeń
przedmiotubadańnaukowych.Problematykastresułączyprzedstawicieliróż-
nychdyscyplinzajmującychsięczłowiekiem,przedewszystkimmedycyny,
socjologiiipsychologii.Początkibadańnadstresemwiążąsięzosobąkana-
dyjskiegofizjologapochodzeniawęgierskiegoHansaSelye9go(1963),który
pojęciemtymposłużyłsię,określającniespecyficznąreakcjęorganizmu,będącą
odpowiedziąnadziałaniebodz
·cówszkodliwych.Selye9muprzypisujesię
najbardziejdoniosływkładwbadanianadstresembiologicznym,jednakjego
poglądypoddanokrytyce.Zarzucanomuniedostateczneuwzględnianieczyn-
nikówpsychologicznych,przedstawianebyłyrównieżdowodydotyczącespe-
cyficznościreakcjiorganizmuwodpowiedzinakonkretneczynnikiszkodliwe.
Pierwszepróbydefiniowaniazjawiskastresunagrunciepsychologiipole-
gałynaujmowaniugowkategoriachbodz
·ca,sytuacjilubwydarzeniaze-
wnętrznegoookreślonychwłaściwościach,któremuprzypisywanoobiektywną
wartośćstresora(Reykowski,1966).Zgodnieztymujęciemstresempsycho-
logicznymjestzmianaotoczenia,którauprzeciętnejjednostkiwywołujewysoki
stopieńpobudzeniaemocjonalnegoorazzakłócanormalnefunkcjonowanie
(Janis,1958).Dotegoujęcianawiązujeznanakoncepcjazmianżyciowych
HolmesaiRahe9ego(1967),którazawieraopiswydarzeńwymagającychpod-
jęciawysiłkówprzystosowawczych.
Odmiennepodejściepoleganautożsamianiustresuzreakcjąwewnętrzną
podmiotu,zwłaszczazreakcjamiemocjonalnymi.Tensposóbrozumieniastresu
wywodzisięznaukmedycznych,wobrębiektórychnadaljestpowszechnie
akceptowany.PrzykłademmożebyćwspomnianakoncepcjaSelye9goczyujęcie
Mechanica(1968),określającestresjakoreakcjędyskomfortu.Większośćauto-
rówuważajednaktopodejściezajednostronneiniewystarczające.
Kolejnymetapemewolucji,którejpoddanyzostałparadygmatstresupsy-
chologicznego,jestwspółczesnerozumieniezjawiskastresujakozłożonejrelacji
