Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7/Wstęp
mięci,narzucająsięgnięciepoinstrumentariumbadawczewrażliwe
nazjawiskoprzecinaniasięnieprzekładalnych,jaktwierdziŁotman,
tekstówikonicznych(niedyskretnych,przestrzennych)–winteresu-
jącymmniewypadku:zachodzącychwrealnejprzestrzeniegzekucji
–itekstówwerbalnych(dyskretnych,linearnych),czylizjawiskzko-
niecznościprowadzącychdowzrostupoziomunieokreśloności6.
Cowięcej,istotnewydajesięrównieżzainteresowaniebadaczakwe-
stiąfabuły,którepodzielaonzFrankiemKermode’em,jużwcześniej
podejmującympróbęstworzeniateoriifikcjijakotakiej,bezrozróż-
nieniafikcjiliterackiejinieliterackiej.obubadaczydzielijednak
stosunekdoczasu–oileŁotmandostrzegawagęzjawiskawanalizie
omawianychprzezsiebiezjawiskkulturowych,otyleKermode,choć
przecieżwZnaczeniukońcaporuszyłkwestięczasuchronologicznego
(chronos)iczasuznaczącego(kairos),niezdołałująćistotyzagadnie-
nia7.Jaksamstwierdził,zjawiskuczasuijegopercepcjijakoczyn-
nikasensotwórczegowłaściwywymiarnadałydopierobadaniaPaula
Ricoeura,nakazująckonfiguracjęopowieściuzupełnićrefiguracją
doświadczeniajejczasowości
8
.Łotmanzkoleipodkreślałfunkcję
tekstówkulturyjakozwornika,któryskupiałkilkaprzestrzeniznacze-
niowych,dynamizującychpotencjałsemantycznyowychtekstów.Po
pierwsze,odzwierciedlałyoneretorycznąorganizacjękultury9,wypro-
wadzonąnaświeckiejireligijnejpodstawie.Podrugie,próbowały
werbalnymiśrodkamiekspresjizrekonstruowaćteatralnośćgestów,
zachowańiorganizacjiprzestrzeni,azarazemprzenikaniesięteatral-
nościicodzienności.Potrzecie,konfrontowałyzasadyrządzącejęzy-
kiemmówionym(oracją)zzasadamirządzącymitekstempisanym.
Każdezwymienionychzjawiskmiałowielewymiarów.Weźmychoć-
bykwestięoracjiitekstupisanego,osadzającjąwkontekścierelacji
zegzekucji.otóżnarracjetepozorniepoddająsiępróbieuproszczo-
nejtypologii,rządzącejsięobecnością–lubnie–wygłaszanejmowy
pożegnalnej.Wtakiejklasyfikacjinadwóchbiegunachznalazłybysię
tekstybędącemowamipożegnalnymiwczystejpostaciite,wktórych
mowystanowiłybyzaledwieelementobszerniejszejnarracjizwyraź-
nieuobecnionymiiodrębnymiodskazańcainstancjaminadawczymi,
pośredniczącymiwkomunikacji.Wwypadkusamodzielnychmówpo-
żegnalnych,conajwyżejmarginalnieujawniającychobecnośćinstan-
