Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rozdział1.Podstawyprogramoweiinstytucjonalneprzysposobieniaobronnego
IdeologiawychowanianarodowegobyłazwiązanazNarodowąDemo-
kracją,któradoprzewrotumajowegoodgrywałakluczowąrolęnaarenie
politycznejkraju.Wpropagowaniuikomentowaniuprogramuendecji
prymwiódłStanisławGrabski.Domagałsięon,abywprogramiewy-
chowanianarodowegonapierwszymmiejscupostawićwzmacnianiesiły
uczuciowejpatriotyzmu,wyrażającejsięwmiłościdonarodowejojczy-
zny.Uważał,żewychowaniemłodzieżypowinnosięopieraćnakształce-
niuwrażliwości,wytrwałości,szczerościikoleżeńskości.Misjatamiała
byćspełniona,jeżelibędziewypływałazprawdziwegoduchareligijnego
izpoczucia,żePolacysądlaPolski,anieodwrotnie.Jednymzgłównych
przedstawicielipedagogikiwychowanianarodowegobyłLucjanZarzec-
ki,którydałjejnaukowepodstawy.Ideologiatamiałapewneuzasadnie-
niewsytuacji,wjakiejznalazłasiępolskaoświatauzaranianiepodległo-
ści.Jednymzpodstawowychproblemów,którenależałorozwiązać,było
spolonizowaniecałegoszkolnictwaitonietylkoprzezzmianęjęzyka
nauczaniazrosyjskiegoiniemieckiegonapolski,leczrównieżpoprzez
wprowadzeniegrupyprzedmiotówpolonistycznych(językpolski,litera-
tura,geografiaihistoriaPolski)orazprzepojeniecałegoprogramuideą
wychowaniapatriotycznegoiobywatelskiego.Zwolennicywychowania
narodowegowskazywalinapotrzebęumacnianianarodu,którywedług
nichbyłpodstawąistnieniapaństwa.Postulowalirugowaniezniegota-
kichwadnarodowychjak:brakwytrwałości,systematycznościipilności,
rozproszenieorazpłytkośćmyśliizainteresowań3.
Sanacjabyławpolskimżyciupolitycznymzjawiskiem,któreukształ-
towałosiędopieropozamachumajowym1926roku.Jednakozalążkach
tegoobozupolitycznegomożnamówićznaczniewcześniej,sięgającdo
czasówsprzedpierwszejwojnyświatowej.Uformowałsięonpodwpły-
wemtakwielkiejindywidualnościpolitycznej,jakąbyłJózefPiłsudski,któ-
rybazowałwswojejdziałalnościzawszenaszerokichizróżnicowanych
polityczniesiłach.Fundamentemkształtującegosięnurtu,apotemobozu
piłsudczykowskiegostałysięróżnegrupydziałaczywywodzącesięzPol-
skiejPartiiSocjalistycznej(PPS)–FrakcjiRewolucyjnej,zeStrzelca,zLe-
gionówPolskich,PolskiejOrganizacjiWojskowej(POW)orazzróżnych
3F.W.Araszkiewicz,IdeaływychowawczeDrugiejRzeczypospolitej,Warszawa1978,
s.120,121,131,132;S.Mauersberg,Oświata,w:PolskaOdrodzona1918-1939,podred.
J.Tomickiego,Warszawa1988,s.519;L.Szymański,KulturafizycznawpolityceIIRze-
czypospolitej,Wrocław1995,s.12–21.
