Przyjaźń w świetle etyki Arystotelesa

Maciej Smolak

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-233-3642-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

362

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Smolak, Maciej. Przyjaźń w świetle etyki Arystotelesa. Red. . Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, 362 s. ISBN 978-83-233-3642-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Smolak, M.

T1 Przyjaźń w świetle etyki Arystotelesa

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

PP Kraków

YR 2013

SN 978-83-233-3642-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 152387, author = "Smolak, Maciej", editor = "", title = "Przyjaźń w świetle etyki Arystotelesa", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego", year = "2013", address = "Kraków", isbn = "978-83-233-3642-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Smolak, Maciej

ED -

TI - Przyjaźń w świetle etyki Arystotelesa

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

CY - Kraków

PY - 2013

SN - 978-83-233-3642-6

ER -

Netografia (standard APA):

Smolak, Maciej. Przyjaźń w świetle etyki Arystotelesa [baza danych online] Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/przyjazn-w-swietle-etyki-arystotelesa-maciej-smolak-152387.

Arystoteles, etyka Arystotelesa, Aktywność nieautoteliczna, Aktywność całkowita, Przyjaźń interpersonalna

Przyjaźń to jedno z najbardziej pasjonujących zagadnień w etyce Arystotelesa. Czym ona jest? Co jest jej powodem? Jakie są jej typy? Dlaczego działanie dobroczynne staje się najbardziej chwalebne, gdy jego adresatem jest przyjaciel? Co to znaczy, ...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-233-3642-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

362

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp8
Wprowadzenie16
1. Zagadnienie homonimiczności26
2. Powody lubienia w przyjaźni40
2.1. Klasyfikacja przyjemności45
2.2. Przyjemność w sensie tego, co ukazuje się jako dobro54
2.3. Przyjemność jako poruszenie i jako aktywność56
2.3.1. Fragment 1048b18–35 Metafizyki59
2.3.2. Definicja ruchu (kinēsis)64
2.3.3. Aktywność nieautoteliczna (atelēs energeia) i aktywność całkowita (haplōs energeia)67
2.4. Przyjemność jako czynnik wychowawczy i kryteriologiczny70
2.4.1. Charakter (ēthos)73
2.4.2. Cnota etyczna (ēthikē aretē)81
2.4.3. Mądrość praktyczna (phronēsis)114
2.4.4. Cnota miarodajna (kyria aretē; 6.13 EN) = szlachetność (kalokagathia; 8.3 EE)133
2.5. Przyjemność a dobro w 6.11–14 EE = 7.11–14 EN139
2.5.1. Argumentacja Platona141
2.5.2. Arystotelesa krytyka głównych poglądów na temat przyjemności149
2.6. Powody lubienia – czteroetapowe rozumowanie w 1235b18–1236a15 EE161
2.6.1. Krok pierwszy – zarysowanie problemu161
2.6.2. Krok drugi – rozróżnienie na to, co dobre lub przyjemne, i to, co ukazuje się jako dobre lub przyjemne162
2.6.3. Krok trzeci – rozróżnienie na to, co całkowicie dobre lub przyjemne, i to, co dobre lub przyjemne dla kogoś166
2.6.4. Krok czwarty – charakterystyka powodów lubienia176
2.7. Związek pomiędzy trzema typami przyjaźni w EE192
3. Warunki i cechy przyjaźni206
3.1. Warunki przyjaźni – fragment 1155b27–1156a10 EN207
3.2. Charakterystyka wyróżników „według siebie samych” (kath’hautous) i „z powodu siebie samych” (di’hautous) w relacji interpresonalnej231
3.3. Związek pomiędzy trzema typami przyjaźni w EN240
3.4. Charakterystyka oznak przyjaźni (ta philika) na podstawie wyróżników„według siebie samego” (kath’hauton) i „z powodu siebie samego” (di’hauton)250
4. Przyjaciel jako „inny sam”272
4.1. Przyjaciel jest innym samym – wstępne ustalenia273
4.2. Racja i cel lubienia w przypadku przyjaciela jako innego samego275
4.3. Rola przyjaciela, który jest innym samym276
4.4. Prokreacyjna interpretacja formuły „przyjaciel to inny sam”280
4.4.1. Relacje rodzic–dziecko – wytwórca–wytwór281
4.4.2. Relacje dobroczyńca–obdarowany – wytwórca–wytwór286
4.4.3. Prokreacyjna rola przyjaciela w stosunku do przyjaciela290
4.5. Niepodobieństwo relacji dobroczyńca–obdarowany do relacji wytwórca–wytwór z perspektywy charakterystyki działania praktycznego (praxis) i działania wytwórczego(poiēsis)292
4.6. Charakterystyka działania dobroczynnego w przyjaźni300
5. Przyjaźń intrapersonalna308
5.1. Argument z „porównania”308
5.2. Argument z „harmonii duszy”309
5.3. Typy lubienia siebie314
6. Przyjaźń i samowystarczalność328
6.1. Argument „z oglądalności działań przyjaciela”333
6.2. Argument „ze współspostrzegania”337
6.3. Argument „z poznawalności siebie samego”342
Zakończenie346
Bibliografia350
Glosarium356
Summary360

Podobnywydźwiękmateż5.2Metaﬁzyki,gdzieArystotelesdokonujeprzeglą-

duróżnychsposobówrozumieniaprzyczyny.Naprzykładw1013a24-25podkreśla,

żeprzyczynąjestto,zczegocośpowstaje,jeżelizawierasięwtym,copowstaje

(exhouginetaitienyparchontos;a24-25).Przykłademtakrozumianejprzyczyny

jestspiżposągu(a25),czyteżdokładniejrzeczujmującspiż,któryaktualniepod-

legaobróbce,awięcten,któryjestnajbliższą(engytaton)48przyczynąmaterialną

posągu49.Oznaczato,żeArystotelesowiniemożechodzićosensterminunprzyczy-

na”,leczoto,cofaktyczniepełnijejfunkcję.Stajesiętojeszczebardziejoczywi-

ste,gdypodkreśla,żezachodziwieleprzyczyntejsamejrzeczy(1013b5).Byłoby

conajmniejdziwne,gdybytooznaczało,żejestwielesensówterminunprzyczy-

na”,ponieważtobysugerowało,żejestwielesensówpytaniandlaczego?”(Irwin;

1981,s.537).Tymczasem,jakzauważaArystoteles,badaczprzyrodypowinienroz-

ważaćbadanyprzedmiot,uwzględniającwszystkiejegoprzyczyny,ponieważtylko

natejdrodzemożnadojśćdoudzieleniapełnejodpowiedzinapytaniendlaczego?”

(198a22-24Phys).Aletakawypowiedźsugeruje,żepytaniendlaczego?”posiada

jedensens.Natomiastsformułowaniewłaściwejnanieodpowiedzizakładarozpo-

znaniewszystkichprzyczynbadanejrzeczy,tzn.wszystkichznaczącychiwzajemnie

sięuzupełniającychrealnychczynnikówodpowiedzialnychzajejkonstytucję.

PodobnieArystotelesodnosisiędorzeczyrównieżwprzytaczanymjużfragmen-

cieEN(1129a26-29)natemathomonimicznościnsprawiedliwości”inniesprawied-

liwości”.Coprawda,napierwszyrzutokafragmentmożesugerować,żechodzi

onazwy.Jednakwdrugiejjegoczęścipojawiasięwyraźneodniesieniedorzeczy,

ponieważhomonimicznośćjestbardziejwidoczna,gdytasamanazwastosujesię

dooddalonychodsiebierzeczy.Wskazujenatouwagadodanawnawiasie,zktórej

wynika,żeróżnicawwyglądziejestdużąróżnicą(hćgardiaphorapollćhćkatatćn

idean;a29).Nieulegawątpliwości,żewyglądodsyładorzeczy,aniedosensów.

Podkreślatorównieżprzykład.Kluczdodrzwiorazkośćobojczykowazwierzątna-

zywasięhomonimiczniekleis,ponieważhomonimicznośćnazwyopierasięnaho-

monimicznościrzeczy,doktórychsięodnosi50.

Ponadtoargumentw1096a23-29ENiodpowiadającymuargumentw1217b25-

-34EE,służącywykazaniu,żedobroniejestjedną,wspólnąnaturą,napotykanaza-

sadniczątrudnośćnagruncieinterpretacjiHWS.Argumentodwołujesiędoteorii

homonimicznościisynonimiczności.Najejpodstawiedajesięułożyćnastępującą

implikację:jeżeliwystępujejednawspólnanaturadobra,todobroniejesthomoni-

miczne.Alenamocyprawaprostejtranspozycjipowyższaformułajestrównoważna

48Gdydociekasięprzyczynkażdejrzeczy,trzeba-jakpodkreślaArystoteles-miećnamyślinajbliższe

przyczyny(deide;ta;ejggu!tataai[tiale!gein;1044b1Met).

49TematemnajbliższejprzyczynymaterialnejzajmujęsięwMateriapierwszasubstancjimaterialnych

(Smolak;2011b,s.57-81).

50PotwierdzatorównieżpodobnyprzykładzTopik(107a18-21)orazkomentarzdoniego.OtóżArystote-

lesdajewnimwyraźniedozrozumienia,żewprzypadkurzeczypodpadającychpodjednąnazwętrzebazbadać,

czyrodzajetychrzeczysąróżne,tzn.czyrzeczynazywaneprzyużyciujednejnazwypodpadająpododrębne

rodzaje.Bytojednakzbadać,trzebaodnieśćsiędoichdeﬁnicji.Aponieważdeﬁnicjaosłaideﬁnicjalewarajest

natyleróżna,żeobierzeczynależądoodrębnychrodzajów,więcnatejpodstawiemożnastwierdzić,żenazwa

o[nosjesthomonimiczna.Ojejhomonimicznościniedecydujejednakto,żeużywasięjejwróżnychsensach,

leczfaktrealnejróżnicyrodzajowej,którazachodzipomiędzyosłemilewarem.

Brak wyników

Przyjaźń w świetle etyki Arystotelesa

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra