Przykłady strategii produkcji i użytkowania paleolitycznych oraz mezolitycznych narzędzi krzemiennych

Katarzyna Pyżewicz

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-235-5403-5

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323554035

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

229

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Pyżewicz, Katarzyna. Przykłady strategii produkcji i użytkowania paleolitycznych oraz mezolitycznych narzędzi krzemiennych. Red. . Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2022, 229 s. ISBN 978-83-235-5403-5, doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323554035

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Pyżewicz, K.

T1 Przykłady strategii produkcji i użytkowania paleolitycznych oraz mezolitycznych narzędzi krzemiennych

PB Uniwersytet Warszawski

PP Warszawa

YR 2022

SN 978-83-235-5403-5

DOI https://doi.org/10.31338/uw.9788323554035

Bibliografia BibTex:

@Book{ 266556, author = "Pyżewicz, Katarzyna", editor = "", title = "Przykłady strategii produkcji i użytkowania paleolitycznych oraz mezolitycznych narzędzi krzemiennych", publisher = "Uniwersytet Warszawski", year = "2022", address = "Warszawa", isbn = "978-83-235-5403-5", doi = "https://doi.org/10.31338/uw.9788323554035" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Pyżewicz, Katarzyna

ED -

TI - Przykłady strategii produkcji i użytkowania paleolitycznych oraz mezolitycznych narzędzi krzemiennych

PB - Uniwersytet Warszawski

CY - Warszawa

PY - 2022

SN - 978-83-235-5403-5

ER -

DOI - https://doi.org/10.31338/uw.9788323554035

Netografia (standard APA):

Pyżewicz, Katarzyna. Przykłady strategii produkcji i użytkowania paleolitycznych oraz mezolitycznych narzędzi krzemiennych [baza danych online] Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2022 [dostęp: 27 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/przyklady-strategii-produkcji-i-uzytkowania-paleolitycznych-oraz-katarzyna-pyzewicz-266556. doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323554035

traseologia, Paleolithic, paleolit, Mesolithic, mezolit, narzędzia krzemienne, technologia krzemieniarska, flint technology, flint tools, traseology

Monografia stanowi podsumowanie wieloletnich studiów autorki nad tematyką technologii i funkcji okazów krzemiennych. Poszczególne przykłady sposobów produkcji i wykorzystania narzędzi przez społeczności zbieracko-łowieckie odnoszą się do źródeł pa...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-235-5403-5

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323554035

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

229

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp7
1. Założenia teoretyczne9
2. Ugrupowania środkowopaleolityczne 20 2.1. Wstępne informacje20
2.2. Wytwórczość krzemieniarska20
2.3. Zastosowanie narzędzi krzemiennych23
3.2. Wytwórczość krzemieniarska34
3. Ugrupowania z ostrzami liściowatymi 34 3.1. Wstępne informacje34
3.3. Zastosowanie narzędzi krzemiennych35
4.2. Wytwórczość krzemieniarska41
4. Ugrupowania oryniackie 41 4.1. Wstępne informacje41
4.3. Zastosowanie narzędzi krzemiennych47
5.2. Wytwórczość krzemieniarska52
5. Ugrupowania graweckie i epigraweckie 52 5.1. Wstępne informacje52
5.3. Zastosowanie narzędzi krzemiennych56
6. Ugrupowania magdaleńskie 67 6.1. Wstępne informacje67
6.2. Wytwórczość krzemieniarska68
6.3. Zastosowanie narzędzi krzemiennych77
7.2. Wytwórczość krzemieniarska90
7. Ugrupowania hamburskie 90 7.1. Wstępne informacje90
7.3. Zastosowanie narzędzi krzemiennych92
8. Ugrupowania z tylczakami 95 8.1. Wstępne informacje95
8.2. Wytwórczość krzemieniarska96
8.3. Zastosowanie narzędzi krzemiennych104
9.2. Wytwórczość krzemieniarska110
9. Ugrupowania świderskie 110 9.1. Wstępne informacje110
9.3. Zastosowanie narzędzi krzemiennych117
10.2. Wytwórczość krzemieniarska128
10. Ugrupowania mezolityczne 128 10.1. Wstępne informacje128
10.3. Zastosowanie narzędzi krzemiennych141
11. Podsumowanie 157 11.1. Zmiany w pozyskaniu i obróbce surowców krzemiennych wśród ugrupowań paleolitu i mezolitu157
11.2. Zmiany w wykorzystaniu narzędzi krzemiennych wśród ugrupowań paleolitu i mezolitu162
11.3. Wykorzystanie narzędzi krzemiennych przez ugrupowania neolityczne166
Uwagi końcowe171
Bibliografia173
Summary of the book213

2.Ugrupowaniaśrodkowopaleolityczne

ipięściaków.Wytworytewykonywanozmasywnego

półsurowcalubteżmetodąrdzeniową.Zapewne

intensywny,inwazyjnyretuszmiałprzełożeniena

przyszłezastosowaniewyrobów.Zagadnienie

wykorzystanianarzędzistarannieplanowanych

idoraźnych,możliwościichdługotrwałegoużyt-

kowaniaoraznapraw,wtymzastosowanianarzę-

dziokonkretnychrozmiarachczyteżdługościach

krawędzipracującychwymagazatemponownego

przeanalizowania,bazującegonawynikachana-

liztraseologicznych(szerzejm.in.Binford1979,

Kuhn1994,Dibble1987,1995,Andrefsky,red.

2008,2009,WiśniewskiA.2012:355-392;ostat-

nieprzykłady-Key,Lycett2014,2015).Spośród

materiałówzterenówziempolskichwyróżniają

sięsztandaroweformynożyprądnickichzJaskini

Ciemnej,aleteżlicznyzbiórformbifacjalnychze

stanowiskawPietraszynie(m.in.Krukowski1939-

1948,WiśniewskiA.etal.2019).Wzwiązkuztym

podjęłamsięstudiówtraseologicznychwspomnia-

nychmateriałów,abymóczaobserwowaćrelacje

międzysposobemkształtowanianarzędziaich

realnąfunkcją.

Takjakwcześniejwspomniałam,wniniejszym

rozdzialenajwiększauwaga,wodniesieniudospo-

sobówpozyskiwaniapółsurowca,jakikształtowa-

niaostatecznychformnarzędzi,zostałaskupionana

wynikachanalizmikroskopowych,dziękiktórym

możliwejestposzerzenieszczegółowejwiedzyna

prezentowanytemat.Wostatnimczasietegotypu

badaniazastosowanowodniesieniudomateriałów

zestanowiskaPietraszyn49a(WiśniewskiA.etal.

2019,WiśniewskiA.etal.2020a).Analizymikro-

skopowe,mającenaceluinterpretacjęwykorzysta-

niaposzczególnychrodzajównarzędzisłużącychdo

obróbkibryłkrzemiennychnakolejnychetapach,

przeprowadzonozarównonaformalnychnarzę-

dziach,jakiproduktachdebitażuorazrdzeniach,

zeszczególnymuwzględnieniemelementówwcho-

dzącychwskładskładanekobrazującychokreślone

etapyłańcuchówoperacji.Podsumowującuzy-

skanewyniki,możnauznać,żewtrakcieobróbki

posiłkowanosięinstrumentariumnarzędziowym

wykonanymzsurowcówmineralnychorazorga-

nicznych-kościczyporoża(ryc.5).Śladytewiązać

należyzesposobemzarównopozyskiwaniapółsu-

rowca,jakinadawaniemostatecznegokształtu,

m.in.poprzezformowanieretuszu.Wpoczątko-

wychfazachobróbki,podczasformowaniaoka-

zówdwuściennychprzezodszczepianieodłup-

ków,posiłkowanosiętłukamimineralnymi.Ztego

typuinstrumentariumkorzystanorównieżpodczas

pozyskiwaniaodłupków,którenastępnieprzezna-

czanodowykonanianarzędziwtypiezgrzebeł

czyteżodłupkówretuszowanych.Świadcząotym

śladylokalizowanenapiętkachwspomnianych

typówartefaktów.Równieżnainnychetapach

obróbki,związanychznadaniemostatecznego

kształtuformalnymnarzędziom,czylipodczas

precyzyjnegoformowaniaokazówbifacjalnych,

jakizwykonywaniemretuszujedno-lubdwu-

stronnego,posiłkowanosięnarzędziamikamien-

nymi.Naniektórychzzaprezentowanychokazów

odnotowanomikroskopoweśladytechnologiczne,

któremorfologiczniepodobnesądowyżejopisa-

nych,jednakżeoinnejlokalizacji,wskazującej,że

narzędziamimineralnymiposługiwanosięrównież

wtrakciezabieguprzecieraniakrawędzipięty.

Pojedynczezabytkizprzeanalizowanychmikro-

skopowoartefaktówkrzemiennychpodkątem

rozpoznaniasposobówichobróbkicharakteryzują

sięśladamipowstałymiwwynikukontaktuznarzę-

dziamiwykonanymizsurowcaorganicznego,czyli

prawdopodobniekościlubporoża.Należyuznać,że

tegotypuinstrumentariumposługiwanosięprzede

wszystkimpodczaszaawansowanychetapówprac,

amianowiciewtrakcieretuszowanialubodszcze-

pianiadrobnychodłupkówzokazówbifacjalnych.

Podsumowującpowyższedane,możnastwierdzić,

żenarzędziazsurowcamineralnegowykorzysty-

wanonawszystkimetapachłańcuchówoperacji,

zkoleiinstrumentariumwykonanymzkościczy

teżporożaposiłkowanosięgłównieprzyostatecz-

nymiprecyzyjnymkształtowaniukrawędzinarzę-

dziformalnych.Zaprezentowanedanepokrywają

sięzinterpretacjamidotyczącymisposobukształ-

towaniaśrodkowopaleolitycznychformbifacjal-

nych.Przykładowo,downioskówwskazujących,że

pierwszeetapyobróbkizwiązanebyłyzzastosowa-

niemtłukatwardego,natomiastzaawansowane-

miękkiego,dochodząWitoldMigaliMikołaj

Urbanowski(2006,2008),odnoszącsiędostudiów

eksperymentalnychorazśrodkowopaleolitycznych

uzespołówtypuCiemna”.

Wiedzęuzyskanąnapodstawieanalizymikro-

skopowejskładanek,półfabrykatównarzędzi,odpa-

dówprodukcyjnych,jakigotowychformpocho-

dzącychzestanowiskaPietraszyn49auzupełniają

informacjezgromadzonepodczasmikroskopowej

analizyfunkcjonalnejwybranychokazówzJaskini

Stajnia(łącznieprzebadano60sztuk,zczegojedy-

nie28nadawałosiędobardziejszczegółowych

badań,pozostałeartefaktyuległyzbytgłębokim

deformacjompodepozycyjnym)(Pyżewicz2011b)

orazZwolenia(JuelJensen2005).Zwybranejgrupy

artefaktówzJaskiniStajniajedynieśredniejwielko-

ściwytwory,zaklasyﬁkowanejako:nóż,narzędzie

wnękoweorazodłupeklewaluaski,odznaczałysię

mikroskopowymiznamionamitechnologicznymi.

Naichpiętkachzauważonowyraźneśladyzastoso-

waniatłukówmineralnychprzypozyskiwaniupół-

surowca.Zkoleinapowierzchnijednegoodłupka

zestanowiskawZwoleniuodnotowanomikro-

skopoweśladytechnologicznewiązanezzasto-

sowaniemprzyzabieguprzecieranianarzędzia

zutwardegomateriału”.Obserwacjemikroskopowe

Brak wyników

Przykłady strategii produkcji i użytkowania paleolitycznych oraz mezolitycznych narzędzi krzemiennych

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra