Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przyroda,projektinauka
rozumieniutego,czymmiałbybyćnaturalnybiegzdarzeń:krótkomówiąc-na
naszympotocznyminaukowymobrazieświata.
Przeciwprąd,sprawczość,nieciągłośćnomiczna
Jeślioznakiprzeciwprąduświadczą,żezaszłocoś,czegoprzyrodasama
zsiebieniemogławytworzyć,towskazujetonaprzyczynowąaktywnośćinnego
sprawcy:ludzkiego,pozaziemskiegolubinnego.Wielesprawbędzietuzależało
odnaszychpoglądównaprzyrodzonepodmiotydziałania.Zgodniezcałkowicie
deterministycznympoglądem,jeślinawetskończonyprojektmógłbybyćtrafną
koncepcjąwyjaśniającą,toostateczniebędzieonaskrótemjakiegośdłuższego,
alewpełniokreślonegozapomocąprawprzyrodyujęcia.Zdrugiejstrony,
każdepojęcieswobodnejaktywnościsprawcybędzie,ogólniemówiąc,oznaczać,
żeprzypadkiprzeciwprądu(azatemprzypadkiartefaktycznościalboprojektu)
łącząsięznieciągłościądziałaniaprawprzyrody(nomicdiscontinuity)dokładnie
tam,gdziemamydoczynieniazaktywnościąsprawcy−tojestwpunkcie
wprowadzeniaprzeciwprądu,czywwarunkachpoczątkowychbądźwprzebiegu
procesówlubwczymkolwiekinnym
9
.Nieoznaczatooczywiście,żenaruszane
będąprawaprzyrody.Pojawiąsięjednakkauzalneskładoweautentycznegopro-
jektu,zktóryminiebędziewstaniesobieporadzićżadnanaukaograniczająca
siędowyjaśnieńzapomocąpraw
.
9
Odtegoistniejąjednakdziwnewyjątki.Przypuśćmynaprzykład,żewrodzykosmici
zadecydowali,żeZiemiazasługujenazniszczenie(przestrzeńmiędzygalaktycznastajesięniezno-
śniezanieczyszczonaprzezzgniliznęcodziennychtelewizyjnychtalk-show).Zgodniezplanem
kosmitówziemscyastronomowieniewiedzą,żeprzestrzeńkosmicznajestzalewanaasteroidami
złożonymizantymaterii,spośródktórychkilkadziesiątznajdujesięnabezpośrednimkursieko-
lizyjnymzZiemią.Cikosmici,początkowożyczliwiwobecZiemi,przezcałestuleciadyskretnie
przekierowywaliteasteroidydalekopozaorbitęPlutona,alestraciwszywkońcucierpliwość,
wybraliodpowiedniąasteroidę,znajdującąsięnaodpowiednimkursie,byprzedostałasięprzez
ichtarczę.Zdarzenianastępujątak,jakoczekiwano.Myślę,żewtymprzypadkujesteśmyskłonni
przyznać,żezniszczeniebyłozamierzoneiżebyłoonowynikiemzaprojektowaniaprzezkosmi-
tów,chociażichdziałanieniewykraczałopozadecyzjębyciapasywnymitam,gdziezazwyczaj
byliaktywni:wykorzystalijedyniesprzyjającyprzypadekodpowiadającyichzamiarowi.Wtej
sytuacjiniemamydoczynieniazezwykłąnieciągłościądziałaniaprawprzyrody:kosmicipoprzez
swojąbezczynnośćwżadensposóbniezmienilibiegutychpraw.Prawdąjestturaczejinny,
warunkowystanrzeczy:gdybyprzyrodaniebyławstaniewytworzyćomawianegozjawiska,to
samikosmicipodjęlibystosownedziałania.Jesttoprzykłademtego,cogdzieindziejopisałem
jakowarunkowanynadzór(D.Ratzsch,Design,Chance,andTheisticEvolution,w:MereCreation,
ed.W.Dembski,InterVarsityPress,DownersGrove,IL1998,s.289-312).
22
