Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
KrzysztofZuba
iuczciwejrywalizacji,aprzywódcawprocesiereprezentacjiotrzymujeokre-
ślonyzakresautonomiidziałania.Urealnienieteoriidemokracjiniezmienia
faktu,żeprzywództwowinnobyćrealizowanewmożliwienajwiększejharmonii
zpryncypiamidemokracji.
Pomimotego,żeprzywództwonależydonajbardziejeksplorowanychtema-
tównaukpolitycznych,precyzyjnezdefiniowanieprzywództwademokratycznego
pozostajewciążraczejpostulatem.Jeszczebardziejproblematycznejestpowiąza-
nieistniejącychdefinicjizpraktykążyciaspołecznego,azwłaszczapolitycznego.
Innymisłowy,współczesnedefinicjeprzywództwademokratycznegoprzyjmują
zasadniczowymiarnormatywny,mówiącnamwięcejotym,jakprzywództwo
wdemokracjipowinnowyglądać,niżjakiejestonowrzeczywistościorazdlaczego
istniejetakdużarozbieżnośćpomiędzypostulowanymiwzorcamiprzywództwa
demokratycznegoapraktykąpolityczną.Dostarczeniewyczerpującychustaleń
wtychkwestiachwykraczapozaambicjeniniejszegoopracowania.Cowięcej,
upodstawniniejszejanalizyleżyprzekonanie,żekwestiaprzywództwademo-
kratycznegoopierasięnawewnętrzniesprzecznychparadygmatachijakotaka
stanowinierozstrzygalnydylemat.Możnagosformułowaćwsposóbbardziej
lubmniejradykalny.LudwikHabudastawiatezę,że„Niemademokratycznego
politycznegoprzywództwa,każdepolityczneprzywództwojestznaturyantyde-
mokratyczne”2.Wwymiarzeczystoteoretycznymmożnaprzyjąćtakąoptykę.
Jednakżepaństwodemokratycznejestorganizacjąi,takjakinneorganizacje,
musibyćzarządzane.Przywództwojestformąefektywnegozarządzania,dla
któregonieistniejązadowalającealternatywy.Wdemokracjimożetobyćwła-
dzaelit(pozbawionasilnegoprzywództwa)lubbezpośredniawładzaobywateli.
Obieteformywładzyniosąniemniejwyzwań,awpraktycerównieżpatologii,
niżwładzaprzywódcza.Niezmieniatofaktu,żemit„dobregoprzywództwa”
jestszczególniemocnoreprezentowany,zwłaszczawświadomościspołecznej.
Uznajesięprzeto,żefundamentalnąbolączkądemokracjijestbraksilnego
przywództwalubzłeprzywództwo,którewystarczyzastąpićdobrym,abyspra-
wypublicznetoczyłysięwpożądanymkierunku.Jednakżeprzywództwo–jak
wskazałwswymgłośnymesejuThomasE.Cronin–mawbudowanewswoją
strukturęelementysprzecznezideądemokracji,atowywołujeciągłeinieroz-
strzygalnesprzecznościidylematy3.
Wtytuleniniejszegoopracowaniaużytookreślenie„dobreprzywództwo”
zamiast„przywództwodemokratyczne”,chcącuwypuklićokreślonestanowi-
sko,anawetorientacjębadawczą.Kategoriataniemażadnychpejoratywnych
konotacji,zaczerpniętazostałazkonceptu„dobregopaństwa”–normatywnej
2
L.Habuda,Wkwestiiniedemokratycznejnaturypolitycznegoprzywództwa,„WrocławskieStudia
Politologiczne”2012,nr13,s.5.
3
T
.Cronin,LeadershipandDemocracy[w:]J.T
.Wren(red.),TheLeader’sCompanion:Insights
onLeadershipThroughtheAges,TheFreePress,NewYork1998,s.304.
