Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wzorzecdobregoprzywódcyapryncypiapaństwademokratycznego
17
nościspołecznych.Zewzględunaróżnyzasóbskładowych,jakrównieższereg
innych,nieuwzględnionychtuczynników(naprzykładwpływotoczenia,sytu-
acji),niesposóbprzesądzić,żedysponujemyreceptąna„dobregoprzywódcę”
wdemokracji.Niezmieniatofaktu,żeosobyobdarzonewskazywanymipowy-
żejprzymiotamiiumiejętnościamibędą„wychodziłynaprzeciwko”wzorcowi
dobregodemokratycznegoprzywódcy.
Społecznemechanizmykreacjidemokratycznegoprzywódcy
Podstawowymproblememwrealiachdemokracjipozostajestworzenie
mechanizmówselekcji,któreaplikowałybywzorcedobregoprzywódcywprak-
tycepolitycznej.Demokracjatymsięróżniodsystemówniedemokratycznych,
żewładzesąkreowaneprzezogółobywatelizgodniezokreślonymiproce-
durami.KorygującwskazanąpowyżejkoncepcjęHolmesa,możnauznać,że
przywództwostajesiędemokratycznealboprzezsposóbrekrutacji(anie,jak
chceHolmes,przymiotyprzywódcy),albozasprawądziałania,któreuwzględ-
nianormyiprocedurydemokratyczne.Wodniesieniudoprzywództwademo-
kratycznegooznaczato,żepowinnobyćonolegitymizowanepoprzezwybory
i/lubrealizowanezgodniezestandardamiprawaorazpryncypiówdemokracji.
Wniniejszymopracowaniuinteresujenasprzedewszystkimprzywództwopoli-
tyczne,atopowinnobyćzasadniczoopartenaobukryteriach10.
Demokracja,jakożeopierasięnarządachprawa,przyjmujecechysystemu
wybitniezinstytucjonalizowanego.Choćprzywództwoniemusimiećtakiego
charakteru,towdemokracjiniemalzawszetakiprzyjmuje.Mówiącinaczej,
wżadnyminnymsystemieprzywództwopolityczneniejestwtakimstopniu
powiązanezesprawowaniemokreślonychstanowiskluburzędówani„legity-
mizowaneprawem”11.Zasadnicząkorzyściąwynikającąztakiegostanurzeczy
sątransparentneprocedurykreacjiprzywódcy,określającerównieżzakresjego
władzyorazsposobyodwołania.Brakformalnegostanowiskaiprocedurpowo-
dujebowiem,żeprzywódcęniemanacowybieraćanizczegoodwoływać,co
zwiększazakresjegoautonomiiipolitycznej„nierozliczalności”.Itowłaśnie
sposóbkreacjiprzywódcówzasadniczonadajeimdemokratycznąlegitymację.
Mówiącokreacjiniemożnajejjednakograniczaćdoprostejwybieralności.
10
Niekażdejednakżeprzywództwodemokratycznemusiobakryteriawypełniać.Naprzykład
osobapełniącafunkcjęsędziegomożerealizowaćfunkcjęprzywódczą,choćjegorekrutacja
ilegitymizacjanieopierasięna„demokratycznychwyborach”,podobniezprzywództwem
w(demokratycznej)administracji.
11
Wtakimznaczeniuprzywódcawdemokracjinaogółpełniokreślonąfunkcję:państwowąlub
społeczną,zktórąwiążesięzakresjegowładzyorazfunkcje,stajesięontymsamym„urzęd-
nikiemlegitymizowanymprawem”(legalofficial);S.M.Sheppard,IDoSolemnlySwear.The
MoralObligationsofLegalOfficials,CambridgeUniversityPress,Cambridge2009,s.20.
