Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
KrzysztofZuba
Proceduryiinstytucjezawszemogąmiećcharakterformalny,anawetfasado-
wy.Dlategoteżabsolutniepierwotnącechądecydującąowzorcachrekrutacji
sąnormykulturowe,pozwalającewspólnocieniemalinstynktowniepojmować,
cotoznaczydobrydemokratycznyprzywódca.Wprocesiekreacjiprzywódcy
promowanesąwtakiejsytuacjicechynajbardziejwłaściwedlademokratycznego
ładu,pomijanezaśte,którezpunktuwidzeniademokracjisądysfunkcyjne.
Obserwowanywostatnichdekadachsystematycznywzrostwładzyprzy-
wódcówewidentnieuderzawpryncypiademokratycznejwładzy,gdyżdale-
ceograniczazarównoodpowiedzialność,jakirozliczalnośćprzywódcy12.Co
ważne,niedokonujesiętojednakzasprawąupośledzeniaformalnychmecha-
nizmówselekcji(wyborów).Przeciwnie,analizadotyczącapartiipolitycznych
pokazuje,żeformalnezwiększenie„demokratyczności”wyborówprzywódcy
raczejograniczaniżzwiększademokracjęwcałejorganizacji.Paradokspole-
ganazastąpieniupośrednichwyborówprzywódcy(przezelity)przezelekcję
bezpośrednią(przezogółczłonków).Wpraktyceogółczłonkówkształtuje
swojepreferencjeopierającsięnienarzetelnejwiedzyokandydatach,alena
podstawiepowierzchownychprzesłanekzwiązanychprzedewszystkimzich
wizerunkiem13.Demokracjawyboruprzywódcyzwiększadodatkowopoziom
autonomiiprzywódcy,gdyżogółczłonków(zwolenników)niejestwstanie
skuteczniekontrolowaćjegopoczynań.
Aletonieproceduralnekwestiewnajwiększymstopniudecydująotym,
żeskutecznewybory„dobregoprzywódcy”pozostająwdemokracjigłównie
postulatem.Owieleistotniejszaokazujesięjakościowasłabośćzwolenników,
ichograniczonazdolnośćdokrytycznejocenyzarównopotencjałuprzywódcy,
jakijegoczynów14.Wtymkontekściepojawiasiępytanieokondycjędemo-
kratycznegospołeczeństwa,mierzonąwpierwszejkolejnościpoziomemzaan-
gażowaniapolitycznego.Oiletezaowyrazistymspadkutradycyjnychform
zaangażowaniapolitycznegoobywateliwewspółczesnychdemokracjachma
mocnepodstawy,otyle„rozmiękczające”jątwierdzeniaozmianieform(ale
12
J.Pakulski,A.Körösényi,TowardLeaderDemocracy,AnthemPress,London2012,s.148.
13
S.E.Scarrow,P
.Webb,D.M.Farrell,FromSocialIntegrationtoElectoralContestation:The
ChangingDistributionofPowerwithinPoliticalParties[w:]R.J.Dalton,M.P
.Wattenberg(red.),
PartieswithoutPartisans:PoliticalChangeinAdvancedIndustrialDemocracies,OxfordUniversity
Press,Oxford2000,s.130;R.Y.Hazan,CandidateSelection[w:]L.LeDuc,R.G.Niemi,P
.Norris
(red.),ComparingDemocracies2:NewChallengesintheStudyofElectionsandVoting,SAGE
Publications,London2002;W
.P
.Cross,PartyLeadershipSelectionandIntra-PartyDemocracy
[w:]W
.P
.Cross,R.S.Katz(red.),TheChallengesofIntra-partyDemocracy,OxfordUniversity
Press,Oxford2013,s.113.
14
S.C.Lundin,L.C.Lancaster,TheImportanceofFollowership,„TheFuturist”1990,maj–czerwiec,
s.19;zob.też:P.G.Malakyan,FollowershipinLeadershipStudies.ACaseofLeader-Follower
TradeApproach,„JournalofLeadershipStudies”2014,t.7,nr4,s.6.
