Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
KrzysztofZuba
procedurwyłanianiaprzywódcy.Uznajesię,żeprzywództwowruchachspołecz-
nychbazujenanajbardziejpierwotnychibezpośrednichformachrelacjiprzy-
wódcyzezwolennikami.Wruchachspołecznychocharakterzedemokratycznym
podkreślasięszczególnierolęzwykłychczłonków,ichinicjatywyioddziaływanie
naformatprzywódcy(grassrootsleadership)28.Szczegółoweanalizycorazczęściej
przeczątemupowszechnieprzyjętemuaksjomatowi.Przywódcyruchówspołecz-
nychokazująsięwrelacjachzezwolennikamizorientowanibardziejnatwo-
rzenie„medialnegofiltra”niżnabezpośredniekontakty.Wtensposób,nawet
wrelatywnieniewielkichruchach,wktórychmożliwastajesiępersonalizacja
relacji,przywódcywybierają„okrężną”drogę.Dziękitemumogąkształtować
swójwizerunek,anieuzależniaćgoodbezpośredniejipowszechnejrecepcji
członkówwspólnoty29.
Demokratycznesprzeczności„dobregoprzywództwa”
WswejklasycznejjużpracyJamesMacGregorBurnswyróżniłdwiegłówne
kategorieprzywództwa:transformacyjneitransakcyjne.Pierwszytyptoforma
przywództwazdolnegodoprzeprowadzeniazasadniczych,historycznychprze-
mianistotniezmieniającychkulturową,ekonomicznąipolitycznąstrukturęspo-
łeczeństwa.Drugiopierasięnaswoistejwymianie:legitymacjadlaprzywódcy
wzamianzaokreśloneprofitydlacałejwspólnoty.Burnsnierozstrzygał,która
ztychkategoriiprzywództwajestbardziejdemokratyczna.Jeślijednakspojrzeć
nastrukturęjegodzieła,wktórymtransformacyjnemuprzywództwupoświęcił
częśćtrzecią,atransakcyjnemu–czwartą,tonieulegawątpliwości,żepierw-
szyzmodelizbudowałprzedewszystkimnakanwieprzypadkówautorytarnych
(Chiny,Rosja),drugizaśwcałościnaprzykładachdemokratycznych30.
Transformacyjneprzywództwowkonfrontacjizdemokratycznąrzeczywisto-
ściąujawniacałąmasędylematów,cowproststwierdzaBurnswczęścipoświę-
conejStanomZjednoczonym31.Jeśliistniejejakiśwyrazistyzwiązekprzywództwa
transformacyjnegoidemokracji,dotyczytotychwielkichpolityków,którzywpro-
wadziliswojepaństwalubinstytucjewichramach(naprzykładpartiepolitycz-
ne)nadrogędemokratyzacji,rzadkostanowiącjednakprzykładskutecznego
28
M.Reisch,Grassrootsleadership[w:]K.Christensen,D.Levinson(red.),Encyclopediaof
Community.FromtheVillagetotheVirtualWorld,t.2,SAGEPublications,ThousandOaks
2003,s.266.
29
K.Kretschmer,D.S.Meyer,PlatformLeadership.CultivatingSupportforPublicProfile,
„AmericanBehavioralScientist”2007,t.50,nr10,s.1399.
30
J.M.Burns,Leadership,Harper&RowPublishers,NewYork1978,s.141in.,257in.
31
Tamże,s.190.
