Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawybadawczeprzywództwapolitycznegopremiera
39
poleganaagregowaniuprzezpewienpodmiotsymptomówgotowościinnych
podmiotówdodziałanianajegorzecziwysyłaniuimwiadomościzwrotnej
otymsamymznaczeniu.Tworzysięwówczasmiędzynimirelacja,nabazie
którejprzywódcastarasięosiągnąćwspólneceleobustronpoprzezwywieranie
naciskunainstytucjewładzylubdążeniedowłączeniagodozasobukadro-
wegoinstytucjipublicznych.Interakcjamiędzyprzywódcąizwolennikamijest
zmiennawczasie,ponieważpoparciemożebyćswobodnieudzielaneiwyco-
fywaneprzezobiestrony.Jednakzakażdymrazemrodzitomniejlubbardziej
strategicznekonsekwencjezarównodlanich,jakidlasystemupolitycznego
państwa.Wskrajnymwypadkumożedojśćdoprzerwaniałączącejichwięzi
orazokazaniasobienawzajemzłejwoli.
Przeanalizowaniekażdegoprzypadkuprzywództwapolitycznegowymaga
poznaniawszystkichokoliczności,którezłożyłysięnaokreślonyprzebieginte-
rakcjiprzywódcyzestronnikami.Jestonazawszewypadkowączterechczyn-
ników,którychistnieniezasygnalizowałemjużwcześniej.Touwarunkowania,
którychźródłemsąludzielubichotoczenie.Pierwszymczynnikiemsąpredys-
pozycje,czyliwrodzonezdolnościjednostek.Totakżeichcechyfizjonomiczne
ifizyczne,takiejakwzrost,waga,postura,wygląd,sprawnośćmotoryczna,
reakcjeorganizmunastresiodpornośćnazmęczenie.Wpraktycetrudnojestje
oddzielićoddrugiejzdeterminant,jakąsąumiejętnościikompetencjepolityczne
nabywanewprocesieedukacjibądźsocjalizacji.Wyróżnienieobuczynników
wpewnymzakresiekorespondujezdyferencjacjądokonanąprzezAgnieszkę
Kasińską-Metrykęiodpowiadawskazanymprzezniączynnikomendogennym130.
Mająoneznaczenieprzedewszystkimdlaprzywódcy.Bierzeonnasiebieciężar
pełnegozaangażowaniawdziałaniasłużąceobjęciuiutrzymaniuprzezniego
władzy.Tonieuchronnieprowadzidokolizjijegointeresówzzamiaramiinnych
liderówpolitycznychorozmaitychtalentachorazcechachumysłuicharakteru.
Natymswoistym„rynkuprzywódców”sukcesosiągająpolitycy,którychzdol-
nościiumiejętnościpozwalająimcelniejisprawniejdocieraćdopotencjalnych
zwolenników.Powinnionijednakpamiętaćotym,iżdozbioruzwolenników
takżewchodząosobyozróżnicowanympoziomieintelektu,opanowanychkom-
petencjiiprzyswojonychwiadomości.Ichmotywy,celeiwysuwanepostulaty
sązawszewpewnejmierzezindywidualizowane.Toożywiarelacjęprzywód-
czą,leczzarazembardzoutrudnia,azazwyczajuniemożliwialiderowidotar-
ciedokażdegozestronnikówzprzekazemwcałościdostosowanymtylkodo
niego131.Dlategomożnanazwaćprzywództwosztukąumiejętnegowyważania
żądańzwolenników.
130Por.A.Kasińska-Metryka,Proceskreacjiprzywódców…,cyt.wyd.,s.32-69.
131Należyodnotowaćpojawieniesięnarzędzimarketingowychstworzonychnp.przez
firmęCambridgeAnalytica,którychzadaniemjestprofilowaniewyborców,anastępnieprecy-
zyjneformułowanieprzekazudowąskichgrupelektoratulubpojedynczychjednostek.Duża
