Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
21
ryzykoniewłaściwejinterpretacji,rugująclubwyjaśniającinformacje,
któremogłysprawiaćproblemwzrozumieniu,lubsugerująchierarchię
wartościzapomocąoceniającychformuł.Tenczęstostosowanywdo-
bierenesansuzabiegmiałułatwićodbiorcypoznaniepoezjipsalmicznej,
trudnejwodbiorze,kształtowanejprzypomocyodmiennychstrukturpoe-
tyckichiwersyfikacyjnych.NierzadkoRejkumulowałkilkawersóworygi-
nałuwjednymakapicie,czasemakapityobejmujątylkoczęśćwersulub
wersóworyginałulubsąkombinacjąnastępującychposobiewersetów.
Wrezultaciepewnewersylubichfragmentyznajdująsiępraktycznie
pozatekstemalbosątylkoaluzyjniewspomniane,innezaśsąznacz-
nierozbudowane.TrudnowięcnazwaćdziełoRejapracątranslatorską
wrozumieniuwspółczesnejbiblistyki.Jesttoraczejparafraza,swobodne
tłumaczenienapoziomiewiększychjednostektekstu,przedewszystkim
wersetów.Tentyptechnikiprzekładowejuprawianybyłzarównoweu-
ropejskich(francuskich,czeskich),jakipolskich(np.ŻołtarzWalentego
Wróbla)średniowiecznychirenesansowychtranslacjachbiblijnych.Rej
niesięgałrównieżdohebrajskiegooryginału,zadawalającsięłacińską
wersją.Jakoźródłoprozatorskiegoprzekładuwymieniasiępopularną
wówczesnejPolscełacińskąparafrazę,dokonanązinicjatywyJanaDan-
tyszkaprzezprzybyłegozUniwersytetuwLowaniumprofesorajęzykahe-
brajskiego—HolendraJanavandenCampen(Campensisa)iogłoszoną
drukiemwKrakowieroku153252.Niemożnawykluczyć,żepolskitłumacz,
nieznająchebrajskiego,mógłuważaćtenprzekładzabliskioryginałowi.
Tezę,żedziełoRejajestwolnąparafraząparafrazyCampensisa,sformu-
łowanojużuproguXXwieku.Pisałotymm.in.StanisławPtaszyckiwe
wstępiedowydaniaz1901roku53,przyjąłjąirozwinąłAleksanderBrück-
nerwstudiumpoświęconymMikołajowiRejowi54.Opiniitejniepodziela-
łajednakMariaKossowska,traktującdziełoRejajakoprzekładdokonany
bezpośredniozWulgaty,choćnieprzedstawiłakutemużadnychfilolo-
gicznychargumentów55.SprawaźródełRejowegotłumaczenianiejest
więcostatecznierozstrzygnięta.AnalizypodjęteprzezEwęOstrowską
52
I.Campensis,PsalmorumomniumiuxtaHebraicamveritatemparaphrasticainterpre-
tatio,wyd.F.Ungler,Kraków1532.
53
S.Ptaszycki,Wstęp…,s.VIII.
54
A.Brückner,MikołajRej.Studium…,s.49.
55
M.Kossowska,Biblia…,t.1,s.127-137;także:M.Cybulski,OdwóchXVI-wiecznych
polskichprzekładachPsałterza.PsałterzDawidowMikołajaRejaiPsałterzDawidaJaku-
baLubelczyka,„RozprawyKomisjiJęzykowejŁTN”1999,t.44,s.18.
