Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
23
byłmożliwywówczesnymśrodowiskukrakowskim62.Badaczpoanalizie
zabiegówredakcyjnychRejapodałprzykłady,któremiałybyprzemawiać
nakorzyśćtezyoznajomościprzezpisarzaliteralnegoprzekładuCam-
pensisa(m.in.Ps.3,5,116,139,145),przytoczyłpsalmy,któremogłyby
byćwypośrodkowaniemobuwersjiniderlandzkiegohebraisty(np.Ps.10,
51,66),orazwskazałliczneprzykładyświadcząceosamodzielności
iniezależnościpolskiegotłumacza63.Dotychczasowewynikibadańnie
pozwalająwięcnaustaleniepewnejlistyźródełRejowejpracy.Niewąt-
pliwiepisarzwykorzystywałwprocesietłumaczeniazarównoWulgatę,
jakiprzekładCampensisa,nietłumaczyłjednakparafrazyCampensisa
dokładnie,taksamojakniepozostawałwiernyWulgacie.Wparafrazie
szukałinspiracji,zrozumieniatrudnychfragmentów,obficiekorzystał
zzawartychwniejpomysłów,aleposwojemujeformułował,tworząc
własnąredakcję.Źródłemprymarnymbyłodlaniego,zwłaszczapod
względemliczbynawiązańizaczerpniętychpomysłów,dziełoCampen-
sisa,jednakstalejekonfrontowałzWulgatąiczęstorezygnowałzzawar-
tychwnimtranslatorskichdodatków.WulgatabyławięcdlaRejaźródłem
sekundarnym.PsałterzDawidowobfitujeteżwwieleprzykładówświad-
czącychoindywidualnejpracytłumacza,twórczymkształtowaniupol-
skiegotekstu,niezależnieodłacińskichwzorców.Autor—powodowany
troskąoodbiorcę—nieustannieaktualizowałprzekaz,eliminujączniego
wszelkieobcekulturzechrzescijańskiejrealia,wprowadzającreminiscen-
cjeszesnastowiecznejtradycjiiszlacheckiejwspólnotykulturowej64.
Charakterystycznącechąprzekładujesttakżenasycaniegookreślenia-
miporównawczymiwstopniuwiększymniżtomiałomiejscewtekście
oryginału.ObokporównańprzejętychzpierwowzorówPsałterza,awięc
zarównozłacińskiejWulgaty,jakiłacińskiejparafrazyCampensisa,Rej
tworzyłtakżewłasnekomparacje,czerpiącpomysłyzcodziennegożycia,
czasemnawiązywałdobogategoinwentarzapsałterzowychporównań
ipoprzezimitacjęzwiększałczęstośćichwystępowania.Wplatałjewtok
wypowiedzipsalmistywpostaciwtrąceńprzypominającychmarginalne
uwagi,któreniewnosiłynowychtreści,aleraczejsłużyłyłatwiejszejjej
interpretacji.Zadaniemtegorodzajuamplifikowanychporównańbyło,
62
Tamże,s.165.
63
Tamże,s.166-167.
64
D.Kowalska,ReminiscencjeszlacheckiejwspólnotykulturowejwPsałterzuDawi-
dowymMikołajaReja,„RozprawyKomisjiJęzykowejŁTN”2014,t.60,s.137-152;taż,
KształtstylistycznyczłowieczejrozmowyzBogiemwmodlitwachPsałterzaDawidowego
MikołajaReja,„ActaUniversitatisLodziensis.FoliaLinguistica”2017,t.51(2),s.157-172.
