Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.2.Definicjeicharakterystykapojęciarozwojupsychicznego
odniemowlęctwadoadolescencji.To,coprawidłowewjednymstadiumrozwojo-
wym,niemusioznaczaćnormywinnymokresierozwojudziecka,jaknp.rozmaite
postacielękówrozwojowychpojawiającychsięwróżnychokresachżyciadziecka
iadolescenta.Specyficznerodzajelękówtypowedladzieciwposzczególnychsta-
diachrozwojowychodniemowlęctwapookresdorastaniaprzedstawionowdalszych
częściachrozdziałurazemzprezentacjąpodstawowychosiągnięćrozwojowych
wzakresierozwojusensorycznego,motorycznegoorazemocjonalno-społecznego
dzieckaodniemowlęctwadoadolescencji.
Dotychczasowedefinicjeopisującespecyfikęrozwojuprowadządokonkluzji,żeroz-
wójpsychicznydzieckajestpojęciemwieloznacznym,możeoznaczaćwzrost,ana-
stępnieintensyfikowanie,narastanie,kumulowaniesię(np.choroby,zaburzenia),po-
stęp,progres(np.wzakresiefunkcjiumysłowych)orazosiąganiepostacidocelowej
(kompletności)rozwoju.Wpoczątkowychstadiachpsychospołecznyrozwójdziec-
kaprzebiegaszybciejniżwpóźniejszychfazachjegożycia.Uwzględniającdynamikę
przebiegurozwojudziecka,zakładasię,żeistniejerelacjamiędzyprocesamidojrze-
waniaiuczeniasięzachodzącymipodwpływemzewnętrznychoddziaływańśrodo-
wiskarodzinnegoorazspołecznego.Środowiskowychowawczedziecka(rodzinne
ispołeczne)zjednejstronydoskonaliiutrwalaosiągnięciarozwojowedziecka,zdru-
giejzaśodgrywarolęopiekuńcząwobecdziecka,wspierającąiukierunkowującąpro-
cesrozwojowejzmianywzakresiepoznawczym,emocjonalnymispołecznym.Teorie
psychologiczne,tłumaczącwystępowaniezmianrozwojowych,wskazują,żedziecko
uzyskujepewneprawidłoweosiągnięciarozwojowedziękizmianomrozwojowym
zachodzącymwsposóbciągłyinieciągły,podkreślającwmechanizmachpsycholo-
gicznychidynamiceprocesurozwojuwzajemneprzenikaniesiędojrzewaniaiucze-
niasię.Terminciągłość(continuity)definiujepewnątrwałośćfunkcjiiprocesów
wtokurozwoju,aterminstałość(constancy)-niezmiennośćwzorcówzachowania
lubleżącychuichpodłożaprocesów.Natomiastutrzymywaniesięwczasieróżnic
indywidualnychnazywanejeststabilnością(stability).
Wdefiniowaniupojęciarozwojudzieckaistotnetakżepojęciaspontaniczności
zachodzącychwnimzmianorazdojrzewaniapotencjalnychgenetycznychwłaści-
wościosoby.Osobistebiologiczneorazpsychologicznecechydziecka(np.dojrzałość
wwyrażaniuróżnychemocji,zdolnośćdoempatii)ispołecznezdolności(np.umie-
jętnościbudowaniawięziinawiązywaniapozytywnych,opartychnaempatiirela-
cjizinnymiludźmi)inicjująidecydująokierunkuzmianrozwojowych,aczynniki
zewnętrzne(np.środowiskowe,wychowawcze)powstałązmianęrozwojowąpod-
trzymują,przyspieszająbądźopóźniają.Zdefinicjirozwojupsychicznegowynika,że
pozaspontanicznościąnajważniejszymicechamirozwojupsychicznegodziecka
31