Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
irozumienie.Zpoznawczegopunktuwidzenialu-
Kierunekbiologiczny
dziedziałają,ponieważmyślą,amyślą,ponieważsą
istotamiludzkimi,mającymidoskonałenarzędzia
Podejściebiologiczneprzyjmującipsychologo-
umożliwiająceimwykonywanietejczynności.
wie,którzyszukająprzyczynzachowaniawdziała-
Wedługmodelupoznawczegozachowaniejest
niugenów,mózgu,układunerwowegoiukładu
tylkoczęściowozdeterminowane-zgodniezpo-
wydzielaniawewnętrznego.Wramachtegopodejścia
glądamibehawiorystów-przezpoprzedzającezda-
funkcjonowanieorganizmuwyjaśniasięwkatego-
rzeniabodŹcoweikonsekwencjewcześniejszych
riachstrukturanatomicznychiprocesówbioche-
zachowań.Niektóreznajbardziejistotnychzachowań
micznych.Doznaniaizachowaniainterpretujesię
nwyłaniająsię”nieoczekiwaniezcałkowicienowych
jakowynikprocesówchemicznychielektrycznych
sposobówmyślenia,aniezdającychsięprzewidzieć
zachodzącychwewnątrzkomóreknerwowychipo-
rozwiązaństosowanychwprzeszłości.Zastanówmy
międzynimi.
się,wjakisposóbdzieciucząsięswegoojczystego
Badaczeprzyjmującypodejściebiologiczneza-
języka.Wswojejksiążce
Verbalbehavior
(
Zachowa-
kładajązwykle,żezjawiskapsychologiczneispo-
niesłowne
;1957)Skinnersugerował,żedzieciprzy-
łecznemożnawyjaśniaćwkategoriachprocesów
swajająsobiejęzykdziękizwykłymprocesomuczenia
biochemicznych.Nawetnajbardziejzłożonezjawi-
się.NoamChomsky(ur.w1928roku)pomógł
skamożnazrozumieć,redukującje,czylirozkłada-
zapoczątkowaćkierunekpoznawczy
,przedstawiając
jącnaznaczniemniejsze,bardziejspecyficzne
mocneargumentyprzeciwtwierdzeniuSkinnera.
jednostki.Badaczecimoglibynp.,zapomocąszcze-
Chomskydowodził,żenawetdziecisązdolnepro-
gółowegoanalizowaniaprocesówfizjologicznych
dukowaćwypowiedzi,którewykraczająpozaich
zachodzącychwkomórkachtwojegomózgu,starać
uprzedniedoświadczenia.Szwajcarskipsycholog
sięwyjaśnić,jakczytaszsłowategozdania.Według
JeanPiaget(1896-1980)wswoichbadaniachnad
tegopodejściazachowaniejestzdeterminowane
dziećmiposłużyłsięszeregiemzadańumysłowych,
przezstrukturyanatomiczneiprocesyprzekazywa-
abyzademonstrowaćjakościowezmianyzachodzące
nedrogądziedziczenia.Doświadczeniemożemo-
wtrakcierozwojupoznawczego.Zdolnośćwykony-
dyfikowaćzachowanie,zmieniającte,stanowiące
waniaprzezdziecicorazbardziejwyrafinowanych
jegopodłoże,biologicznestrukturyiprocesy.Ba-
operacjimyślowychPiagetwyjaśniałwkategoriach
daczemoglibypostawićpytanie:nJakiezmianyza-
wewnętrznychstanówpoznawczychdzieci.
chodziływtwoimmózgu,gdyuczyłeśsięczytać?”.
Psychologowiepoznawczybadająwyższeproce-
Zadaniempsychologówreprezentującychpodej-
syumysłowe-takiejakspostrzeganie,pamięć,po-
ściebiologicznejestzrozumieniezachowaniana
sługiwaniesięjęzykiem,rozwiązywanieproblemów
najbardziejpodstawowympoziomieanalizy.
ipodejmowaniedecyzji-naróżnychpoziomach.
Wielubadaczy,którzyprzyjmujątobiologiczne
Uważająmyślizarównozaskutki,jakizaprzyczyny
podejście,wnosiswójwkładdointerdyscypli-
działańzewnętrznych.Odczuwanieżalu,gdysięko-
narnejdziedziny,zwanejbehawioralnąnauką
gośuraziło,jestprzykłademmyślijakoskutku.Kie-
oukładzienerwowym(
behavioralneuroscience
).
dyjednak,odczuwszyżal,przepraszasięzaswoje
Naukaoukładzienerwowym(
neuroscience
)bada
postępowanie,jesttoprzykładmyślijakoprzyczyny
funkcjemózgu;behawioralnanaukaoukładzie
zachowania.Zpoznawczegopunktuwidzeniajed-
nerwowymstarasięzrozumiećprocesymózgowe
nostkareagujenarzeczywistośćnietaką,jakaona
stanowiącepodstawętakichzachowań,jakodbiera-
jestwobiektywnymświeciematerii,lecznataką,ja-
niewrażeń,uczeniesięiodczuwanieemocji.Postę-
kaprzedstawiasięwsubiektywnejrzeczywistości
pywzakresietechnikiobrazowaniamózgu,które
wewnętrznegoświatamyśliiwyobraŹnitejjednost-
opisujemywrozdz.3,doprowadziłydoistotnego
ki.Wielupsychologówuważapodejściepoznawcze,
przełomuwdziedzinieneuropsychologiipoznaw-
zewzględunajegokoncentracjęnaprocesachumy-
czej(
cognitiveneuroscience
).Głównymprzedmio-
słowych,zadominującewdzisiejszejpsychologii.
teminterdyscyplinarnychbadańprowadzonych
16
Rozdział1Psychologiaiżycie
