Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wramachtejdziedzinysąprocesymózgowe,stano-
lat,służąckonkretnymcelomprzystosowawczym,
wiącepodstawęwyższychfunkcjipoznawczych,ta-
podobniejakumiejętnościfizyczne.
kichjakpamięćijęzyk.Jaksięprzekonamy
,techniki
Badaczebędącyzwolennikamipsychologiiewo-
obrazowaniamózguumożliwiająstosowaniepodej-
lucjonistycznejkoncentrująsięnawarunkachśro-
ściabiologicznegodoszerokiegozakresuludzkich
dowiskowych,wktórychewoluowałludzkimózg.
doświadczeń.
Ludzieprzez99%swejhistoriiewolucyjnej,wepo-
ceplejstoceńskiej(któratrwałaokoło2mlnlatiza-
Kierunekewolucjonistyczny
kończyłasię10tys.lattemu),żyliwmałychgrupach
jakomyśliwiizbieracze.Psychologiaewolucjoni-
Kierunekewolucjonistycznyjestpróbąpołączenia
stycznaposługujesiębogatąaparaturąteoretyczną
nowoczesnejpsychologiizgłównąideąnaukoży-
biologiiewolucyjnejwceluwyodrębnieniagłów-
ciu-zdarwinowskąteoriąewolucjidrogądoboru
nychproblemówadaptacyjnych,wobecktórych
naturalnego.Zasadadoborunaturalnegojestcał-
stawałnaszgatunek:unikaniedrapieżnikówipaso-
kiemprosta:teorganizmy
,któresąlepiejprzystoso-
żytów,zbieranieiwymianapokarmu,znajdowanie
wanedoswegośrodowiska,mająwiększeszanse
iutrzymywanieprzysobiepartneróworazwycho-
nawydaniepotomstwa(iprzekazanieswychge-
wywaniezdrowychdzieci.Pookreśleniuproble-
nów)niżorganizmyprzystosowanegorzej.Wciągu
mówadaptacyjnych,zktórymimusielisobieradzić
wielupokoleńgatunekzmieniasięwkierunkuko-
cipierwotniludzie,psychologowieewolucjoni-
rzystnymdlaprzystosowania.Podejścieewolucjo-
styczniwyciągająwnioskidotyczącerodzajówme-
nistycznewpsychologiizakłada,że
zdolności
chanizmówczyprzystosowańpsychologicznych,
umysłowe
człowiekaewoluowaływciągumilionów
jakiemogłysięukształtowaćwdrodzeewolucji
wcelurozwiązaniatychproblemów.
Najbardziejfundamentalnaróżnicamiędzypsy-
Kierunekpoznawczy(
cognitiveperspective
)
chologiąewolucjonistycznąainnymipodejściami
Perspektywapsychologicznakładącanacisknamyśl
poleganaodmiennejperspektywieczasowej-jako
ludzkąiprocesypoznawcze,takiejakuwaga,myślenie,
głównązasadęwyjaśniającąprzyjęłaonaniezmiernie
pamięć,oczekiwania,rozwiązywanieproblemów,
długiprocesewolucji.Psychologowieewolucjoni-
fantazjowanieorazświadomość.
stycznistarająsięnp.zrozumiećróżnerolezwiąza-
Kierunekbiologiczny(
biologicalperspective
)Podejście
nezpłcią,któreprzyjmująmężczyŹniikobiety
,jako
doidentyfikowaniaprzyczynzachowania,które
wytworyewolucji,aniewspółczesnychnacisków
koncentrujesięnafunkcjonowaniugenów,mózgu
społecznych.Ponieważpsychologowieewolucjoni-
orazsystemunerwowegoiukładudokrewnego.
styczniniemogąprzeprowadzaćeksperymentów,
Behawioralnanaukaoukładzienerwowym
którezmieniałybyprzebiegewolucji,musząbyć
(
behavioralneuroscience
)Interdyscyplinarnadziedzina
szczególniepomysłowi,abydostarczaćdowodów
badańnadprocesamimózgowymistanowiącymi
przemawiającychzaswoimiteoriami.
podstawęzachowania.
Neuropsychologiapoznawcza(
cognitiveneuroscience
)
Kierunekspołeczno-kulturowy
Interdyscyplinarnadziedzinanaukioprocesach
mózgowychstanowiącychpodstawęwyższychfunkcji
Psychologowie,którzyprzyjmująpodejściespo-
poznawczychuludzi.
łeczno-kulturowebadają
różnicemiędzykulturowe
Kierunekewolucjonistyczny(
evolutionaryperspective
)
wzakresieprzyczynikonsekwencjizachowania.Po-
Podejściepsychologicznepodkreślająceznaczenie
dejściespołeczno-kulturowestanowiważnąodpo-
adaptacjibehawioralnejiumysłowej,opartenazałożeniu,
wiedŹnazarzut,żebadaniapsychologicznezbyt
żezdolnościumysłoweludziewoluowałyprzezmilionylat,
częstobyłyopartenazachodniejkoncepcjinatury
bysłużyćkonkretnymcelomadaptacyjnym.
ludzkiej,apopulacjaosóbbadanychskładałasię
tylkozbiałychAmerykanównależącychdoklasyśred-
Ewolucjanowoczesnejpsychologii
17
