Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.FragmentydziejówpsychologiiwEuropienaprzełomiewiekówXIXiXX
1.1.Samodzielnośćpsychologiiijejzwiązkizfilozofią?
NaprzełomiewiekówXIXiXX,filozofiaorazpsychologiaprzeżywały
dynamicznyrozwój,któryinspirowałusamodzielnianiesiępsychologii
jakonaukiizwiązaneztymfaktemoddzielaniesięodfilozofii.Najważ-
niejszazwiązanaztymfaktemkontrowersja,znalazławyrazwpetycji
podpisanejwroku1912przez107profesorówfilozofiiuniwersytetów
niemieckojęzycznych,ozachowanieistniejącychkatedrfilozofiidlafi-
lozofów(por.M.G.Ash1995,s.42-50).Dotegosporuwłączyłsiętakże
WilhelmWundt(1913).Jegozdaniem,powodemsporuniebyływzględy
merytoryczne,tylkoosobisterywalizacje,którebyłynastępstwemobo-
wiązującejwówczasproceduryobsadzaniawakującychkatedr.Sądził
też,żeobiestrony,chociażtylkonwukryciu”
,tojednakdoszłyjużdo
wniosku,iżpsychologiaprzestałabyćfilozofiąistałasięnnauką”:nauką
samodzielnąiodfilozofiiniezależną.Wundt,któregocechowałam.in.
dokładność,pytałterazjużzupełniekonkretnie:czypsychologsamo-
dzielnie,beznfilozoficznych”narzędzipoznawania,jestwstanierozwią-
zaćproblemy,któregointeresują9?Bowiemredukowaniepsychologiido
kwestiipraktycznych,dostępnychmetodyceeksperymentalnej(Wundt
1913,s.7)byłobybłędem.Wtakiejsytuacji,woczachfilozofów,psy-
chologiaprzestałabybyćnaukąibyłabytylkonnaukowymrzemiosłem”!
(Wundt1913,s.19).SpojrzenieWundtanazarysowanąsytuacjębyło
tylkopoczęścitrafne.Bowiemsamasytuacjabyłabardziejskompliko-
wana,niżmożnabyłosądzićnapodstawieargumentacjiadwersarzyjej
związkówzfilozofią.NaproguXXwieku,psychologiaeksperymentalna
posiadałajuższeregwalorów,którymiprzyciągałauwagęprzedstawicieli
innychnauk,przyrodniczych,aletakżespołecznychihumanistycznych.
Innedyscyplinynaukowebyłyterazzainteresowanewykorzystaniem
psychologiidlaswoichcelów.Miałyzamiardokonać-jaktopowie
Schönpflug(2000)-jejinstrumentalizacji.Byłytointencjewyraźnie
różneodtych,jakiebyłyzaangażowanewprzypadkuusamodzielnienia
9Owyminarzędziamipoznawaniabyłyzałożeniaprzejmowaneprzezpsycholo-
gięzontologiilubepistemologii,którestanowiłypodstawędlaprogramowania
orazinterpretacjiwynikówempirycznych/eksperymentalnychbadańpsycholo-
gicznych.
22
