Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
KatarzynaWiejak
7.rokużycia.22Miejscebezpośrednichczynnościsensomotorycznychzajmują
umysłowereprezentacjeprzedmiotówizdarzeń,cojestnajważniejszymosiągnię-
ciemstadiumprzedoperacyjnego.Jegokonsekwencjąjestzwiększeniezdolności
myślenia,jegozakresuiszybkości.ZdaniemJ.Piagetadzieckoposługujesię
różnymiformamireprezentacji,doktórychmożemyzaliczyćnaśladownictwo
odroczone,zabawęsymboliczną,rysunek,obrazyumysłoweimowę.
CharakterystycznymicechamimyśleniaprzedoperacyjnegowedługJ.Piageta
sąegocentryzm,przejawiającysięzarównowmowie,jakimyśleniu,centracja
inieodwracalnośćmyślenia,trudnościzpostępowaniemwedługzasadystało-
ści.Egocentryzmrozumianyprzezautorajakonieumiejętnośćprzyjęciapunktu
widzeniainnychosób,zostałzbadanyprzezPiagetazapomocąeksperymentu
ztrzemagórami.Nowebadaniadotyczącerozwojudziecięcychteoriiumysłu,
którezostanąopisanewdalszejczęści,podważająspostrzeżeniaJ.Piagetado-
tycząceegocentryzmu.Drugaistotnacechategookresu,czylicentracjapolega
nakoncentrowaniusiętylkoiwyłącznienajednymaspekciebodźcawzrokowe-
go.Stądteżaktywnośćpoznawczadzieckaprzedszkolnegojestzdominowana
przezaspektypercepcyjne.InnącechąmyśleniadzieckajestwedługPiagetanie-
zdolnośćdorozumieniaprzekształceń,cowyrażasiękoncentracjąnakolejnych
obserwowalnychstanachpośrednichiniezauważaniusamegofaktudokonywania
przekształcenia.Wefekciedzieckoniepotrafiodwracaćtokuswojegorozumo-
wania,copowodujebrakrozumieniapojęciastałości,czyliniezmienników.Cha-
rakterystycznącechąmyśleniawtymokresiejesttzw.światopoglądmagiczny,na
któryskładająsięanimizm,artyficjalizmirealizm.23Animizmtoprzypisywanie
uczućiintencjiczłowiekamartwymobiektom,np.zabawkomczyprzedmiotom
codziennegoużytku.Zkoleirealizmwyrażasięwprzekonaniu,żezjawiskapsy-
chologicznetakiejaksen,uczucia,myślimająrzeczywiste,materialneistnienie.
Artyficjalizmzaśtowiara,żenaturalneobiektyizjawiskastworzyliludziedla
swoichcelów,np.dzieckotwierdzi,żeksiężycigwiazdyzostałystworzonepo
to,abyoświetlaćdrogę.Opisanecechywskazują,żemyśleniedzieckawstadium
przedoperacyjnymmacharakterprelogiczny,intuicyjny.
Czynnościamimyślowymiintensywnierozwijającymisięwokresieśrednie-
godzieciństwasąporównywanie,szeregowanieorazklasyfikowanie.24Seriacja,
czyliszeregowanietozdolnośćumysłowegoporządkowaniaprzedmiotówpod
względemokreślonegowymiarunapodstawiewykrytychmiędzynimiróżnic
irelacji.Wpoczątkowymokresierozwojuszeregowanieprzyjmujeformętzw.
małychszeregów,czylizestawianiaobiektówtejsamejklasyróżniącychsięwiel-
22Tamże.
23R.Vasta,M.M.Miller,S.A.Miller,Psychologiadziecka,Warszawa1995.
24M.Kielar-Turska,Średniedzieciństwo.Wiekprzedszkolny,[w:]B.Harwas-Napierała,
J.Trempała,Psychologiarozwojuczłowieka,t.2,Warszawa2000.
