Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Publicrelationswkomunikacjispołecznej
19
imodelimaszyndrukujących,natychmiastowegowykorzystaniawynalezionegotele-
fonuiradiadoprzyspieszaniazbierania,gromadzeniaipublikowaniawiadomości.
WostatnimdziesięcioleciuXIXwieku,dziękiskonstruowaniumaszynyrotacyjnejdo
drukukolorowego,pojawiłasięrealnaszansadotarciadoubogich,alebardzolicznych
czytelnikówztzw.żółtąprasą(żółtaprasatosynonimpismsensacyjnych,brukowych;
najpopularniejszewtychpismach–pozaartykułaminatematyzbrodniiseksu–byłyko-
miksy,awśródnichhistorierysunkowe,którychbohaterembyłYellowKid,chłopiec
wżółtymubraniu).Wartopamiętać,żejużwlatach1870–1900liczbatytułówgazetwSta-
nachZjednoczonychwzrosłaczterokrotnie,anakładyaższeściokrotnie.Opowodzeniu,
wczasienieustannejwalkikonkurencyjnej,decydowałonietyleciągłeunowocześnianie
technikiiorganizacjipracydziennikarskiejiwydawniczej,ileprzedewszystkimszybkość
przekazuibogactwoprezentowanejtematyki,bezwzględunakosztyiryzyko.
Ijeszczejedenważnystymulatorpotrzebyodkryciapozytywnychwalorówkoncep-
cjipublicrelations:rozwójdziennikarstwaspołeczniezaangażowanego.Towlatach
osiemdziesiątychXIXwiekupojawiłosięwStanachZjednoczonychzapotrzebowanie
nadziennikarstwośledcze,któredostarczyłowieludowodównanieetycznezachowa-
nianowobogackich,ichmetodyzdobywaniamajątkukoszteminnych;opisywanoze-
psuciemoralnepolitykówiludzizeświataartystycznego.Wartotuwspomniećcho-
ciażbyH.D.Lloyda,uznawanegozapierwszegoamerykańskiegoreporteraśledczego,
któryw1880rokuopublikowałserięartykułówokorupcjiwśródbiznesmenówipo-
lityków.Materiaływywołałytakdużezamieszanieijednocześniegwałtownywzrost
nakładugazet,iżzarównowłaścicieleprasy,jakiinnidziennikarzeszybkozaintere-
sowalisiętymnowymrodzajemdziennikarstwaśledczego,któredodniadzisiejszego
cieszysięniesłabnącąpopularnością.
WpierwszejdekadzieXXwiekuujawnionowieleprzykładównadużyćwbiznesie
ikorupcjiwświeciepolityki,coskłoniłoamerykańskiKongresdouchwaleniaustaw,
któremiałyzapobiecwieluzłympraktykomwbiznesieipolityce.Miałyonestanowić
normypostępowaniadlaliderówżyciagospodarczego,zapobiegaćpojawiającymsię
konfliktommiędzypracodawcamiipracownikami,zktórycheskalacjąniemogłyjuż
sobieradzićistniejącezwiązkizawodowe.Specjalnąpochwałędziennikarstwaśled-
czego(nazywanegowówczasmuckraking)wygłosiłprezydentTheodoreRoosevelt,
któryzaangażowałsięwdziałalnośćlegislacyjnątylkopodwpływemwiadomościpra-
sowychiwrezultacieprzyczyniłsiędouchwaleniakilkuustaw(m.in.PureFoodand
DrugsActorazMeatInspectionAct–obieprzyjętew1906roku).Wrokuprzyjęcia
tychustawwychodziłowStanachZjednoczonychdziesięćtytułówmagazynówołącz-
nymnakładzieponad3mlnegzemplarzyzartykułamidziennikarzyśledczych1.Byłto
głososile,którejznaczenianiktniemógłlekceważyć.
Przedstawicielebiznesu,nazywanipogardliwienrozbójniczymibaronami”(robber
barons–aluzjadozwyczajówśredniowiecznejEuropy),gdyżniedbaliolosreszty
społeczeństwa,orazinniludzieoogromnymbogactwieiwładzy,chcączmienićswój
1Por.H.deBurgh(red.),InvestigativeJournalism:ContextandPractice,Routledge,London
2000.