Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HenrykPrzybylski
Jakwspomnianonawstępie,mediaczęstonazywasię„czwartąwładzą”.
Jesttowładzasymboliczna,zwanarównieżwładząkulturowąlubmedialną,
wywodzisięzprodukowania,przekazuiodbioruformsymbolicznychbędą-
cychnośnikamiznaczenia.Jednostkiwymieniajątreścisymboliczne,korzysta-
jącześrodkówinformacjiikomunikacji.
Najczęściejpojęcie„czwartawładza”używanejestwznaczeniumontes-
kiuszowskiegotrójpodziałuwładzynaustawodawczą,sądownicząiwykonaw-
czą,choćjegopochodzeniewciążniezostałoautorytatywniestwierdzone.Jak
piszeAndrzejPaczkowski:„Anglicynazywającongiśprasę„czwartąwładzą”
chcieliwtensposóbuzupełnićmonteskiuszowskątrójcę[…].ThomasCarlyle
przypisywałautorstwotegopojęciaw1841rokuEdmundowiBurker,który
wjednymzeswychwystąpieńparlamentarnychzlatosiemdziesiątychXVIII
wiekumiałzwrócićsiędodziennikarzyzasiadającychnaławachprasowych:
wyjesteścieczwartąwładząwkrólestwie(sformułowaniategojednaknieod-
nalezionowżadnymdzieleBurkera)”
18.JednakwedługWaleregoPisarka,
słowatebrzmiałyniecoinaczej.Burkermiałnazwaćprzedstawicieliprasy:
„thefourtheestateintherealm,czylidosłownieczwartymstanemkróle-
stwa”
19.Niezależnieodtego,kiedynarodziłosiętopojęcie,jednojestpewne.
Otóżwpaństwiedemokratycznymmediaodgrywają,ipowinnyodgrywać,
rolęczwartejwładzy.Bylebywładzatapozostałarzeczywiścieniezależnaod
wpływówrządzącychorazodnajsilniejszejzwszystkichwładz:pieniądza.
Czytakrzeczywiściesiędzieje?Niestetyostatniewydarzeniazpolskiejsceny
życiapolitycznegoibiznesowegowskazują,żemedianiezawszepotrafią
oprzećsiętejpokusie.Pokusieudziałuwrozgrywkachpolitycznych,pokusie
posiadaniarozległychwpływówwzamianzawspółpracę,pokusiepieniądza.
Mediafunkcjonującewspołeczeństwiedemokratycznymbezsprzecznie
posiadająrozległąwładzę,choćzasadjejfunkcjonowaniawciążniesformuło-
wanowpostacispójnejkoncepcji.Przeciwnie,pojawiająsięcoraztonowe
wątpliwościzwiązanezfunkcjonowaniemisprawowaniemprzezmediawładzy.
Oczywistejest,żemedianiespełniająformalnychwymogów,którenie-
zbędnesądosprawowaniawładzy.Dlategoteżniemożnadosłownierozumieć
pojęcia:media–czwartawładza.Siłamassmedióworazichpozycjawspołe-
czeństwiepoleganawyjątkowoskutecznejmożliwościkreowaniaopiniipu-
blicznejikształtowaniapostaw.WedługStanisławaOssowskiego:„[...]aby
społeczeństwotrwaleujarzmić,niewystarczabezpośredniapresjaśrodków
18A.Paczkowski:Czwartawładza.Prasadawniejidziś.Warszawa1973,s.5.
19W.Pisarek:Czwartawładzaczyczwartystan?W:Czwartawładza?Jakpolskiemediawpływająnaopinię
publiczną?Red.W.Nentwig.Poznań1995,s.154.
38
