Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆI:WOKÓŁJĘZYKAISTYLU
66kronik,pochodzącychzlat1875–19002,wyliczonookoło440
superlatywów(najednąkronikęprzypadaokoło7form).Można
stądwysunąćostrożnywniosek,żesuperlatywystanowiłyce-
chęstylistycznąwypowiedzifelietonowych.Fakttenniedziwi,bo-
wiemcelemkronikiwprasiedziewiętnastowiecznejbyłonietylko
informowanieowydarzeniachmijającegotygodnia,lecztakżeich
komentowanie.Subiektywny,nieskrępowanywymogamiformal-
nymisposóbopisywaniarzeczywistościorazswobodastylistycz-
na—toczynniki,którenadawałyfelietonowiwyraźnerysywypo-
wiedziartystycznejzcharakterystycznąprzesadą,tendencjądo
stylistycznegoprzerysowywaniaprzedstawianejrzeczywistości.
Wsłownikachjęzykapolskiegosuperlatyw(superlatiwus,super-
lativus)definiowanyjestjako:stopieńnajwyższyprzymiotnika
lubprzysłówka;też:przymiotniklubprzysłówekwtymstopniu’
(SJPPWN).Wopracowaniachocharakterzepodręcznikowym
iencyklopedycznymsuperlatywyomawianesąwkontekściezja-
wiskastopniowania3.Stopniowaniesłużydowyrażaniaróżnic
wnatężeniucechynazywanejprzezprzymiotniklubprzysłówek.
Zewzględunaznacznąregularnośćzaliczanebywadofleksji,
abiorącpoduwagęograniczeniawtworzeniuformstopniainie-
regularnościsemantyczne—włączonedosłowotwórstwa(Grze-
gorczykowaiin.(red.)1999/2:503;Nagórko1987:66–67;EJP:514).
Formystopniamająograniczonyzakres,tworzonesąbowiem
odprzymiotnikówoznaczającychcechystopniowalne.Tradycyj-
niewyróżniasiętrzystopnie:stopieńrówny(positivus),stopień
wyższy(comparativus)istopieńnajwyższy(superlativus)stosowa-
nywprzypadku,gdy:podstawęporównaniastanowiwięcejniż
dwuelementowyzbiór,doktóregonależyprzedmiotporównywa-
ny’(EJP:516).Stopieńnajwyższywskazujenamaksymalnenatę-
żeniecechynazywanejprzezprzymiotnik(przysłówek).Wykład-
nikiemsuperlatywujestprzedrosteknaj-,dodawanydoformacji
komparatywnych(formstopniawyższego).Przystopniowaniu
opisowym(analitycznym)naj-łączysięzwykładnikiemstopnia
2Wykorzystujemybazęmateriałową,którabyłapodstawąbadańnad
wyznacznikamigatunkowymifelietonudrugiejpołowyXIXwieku;zob.Pie-
trzak2013a:18–25.
3Zob.hasłostopniowaniew:EJP:335iEJO:514–516.
—30—
