Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wświeciezachodnichdemokracjiliberalnychwnarastającymstopniudaje
sięzauważyć,żecorazwiększaliczbaobywateliniepostępujezgodniezcha-
rakterystycznądlaideałudemokratycznegozasadąinteraktywności,tj.aktywne-
goiagonistycznego(konfrontacyjnego)współdziałaniazinnymiwsferzepu-
blicznej.Racjonalnejednostki,zdolneiuprawnionedoaktywnegouczestnictwa
wprzestrzenipublicznejwceluwspółkształtowaniajejisiebiesamychzgodnie
zichindywidualnymioczekiwaniamiipragnieniami,rezygnujązwkraczaniado
sferyotwartejdlanichnakutekmniejlubbardziejudanejrealizacjiideałów
liberalizmuidemokracji.Zamiasttegocorazczęściejpostępujązgodniezzasa-
dąinterpasywności,amianowicieposzukująsposobówimetodzastępowania
własnejpartycypacji.Częściąodpowiedzinapytanieoźródłainterpasywności
wydajesięto,żecorazwiększaliczbaupodmiotowionychiobdarzonychpra-
wamiiuprawnieniamijednostekodmawiaudziałuwprzestrzenipublicznej
idobrowolnierezygnujezwkraczaniadoniejdlatego,żepragnieuniknąćtrudu
iciężarusamodzielnegomyślenia,wyrabianiasobieopiniiiodpowiedniego
podejmowaniadecyzjiorazdziałania.Postępująonetak,byzrzucićtenciężarze
swoichbarkówcałkowicie.Takapostawajesttymłatwiejsza,żeniewiążesię
zbezpośrednioiwyraźnieodczuwalnąszkodądlastatusuibezpieczeństwa
społecznegobytowania.Rezygnacjazaktywnejpartycypacjiwprzestrzenipu-
blicznejjestmożliwadlatego,żewrazznasilającąsiękomodyfikacjąstosunków
społecznychwsferzepublicznejpojawiająsięludzie,instytucjeczyurządzenia,
któreoferujązdjęcieciężarupartycypacjizjednostkiizastąpienieichwoby-
watelskichzadaniach.Sprzyjatotakżepraktycznemuzawłaszczaniuprzestrzeni
publicznejorazprowadzidonarastającejprywatyzacjigłównegoinstrumentu
powołanegodosprawowaniakontrolinadjejotwartością,jakimsąinstytucje
publiczne,zwłaszczapaństwo.
Zjawiskointerpasywnościjestszczególniewidocznewrelacjachjednostek
domediówkomunikowaniamasowego.Wprocesiedemokratycznymmedia
odgrywająnieodzownąrolę:informująjednostkiowydarzeniachzachodzących
wprzestrzenipublicznej,wspomagającjetymsamymwkształtowaniuopinii
onichiwpodejmowaniusamodzielnychdecyzjiekonomicznych,kulturalnych,
politycznych,wyborczychitp.Dziękiliberalnejzasadziewolnościsłowafunk-
cjonująonerównieżjakojedenznajważniejszychinstrumentówspołecznej
kontrolinadprzestrzeniąpubliczną.Działalnośćmediów,zwłaszczajakoorga-
nówkontrolispołecznej,jestjednymznajwiększychbłogosławieństwliberalnej
demokracji.Zarazemstanowionojednakjednoznajwiększychjejzagrożeń.
Zagrożenietowydajesięskutkiemnasilającegosięzacieraniawświadomości
odbiorcówprzekazumedialnegoróżnicymiędzylokucyjnościąiperformatyw-
nościąkomunikatów.Zatarcietoumożliwiabowiemtraktowanieprzekazume-
dialnegoniejakoaktulokucyjnego,oznajmującego,informacyjnego,mającego
wspomagaćsamodzielnemyślenieipostępowaniejednostki,leczjakoaktuper-
formatywnego,tj.jakoczegoś,coprzezsamfaktswegozaistnieniadokonuje
czegoś,cojednostkiuznajązacoś,copowinnobyćdokonane–przezniesame.
