Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
QuébeciQuébécois.Ideologiedążeńniepodległościowych
Wokresieswegodwustuletniegoistnienianacjonalizmquebeckiprzechodziłżne
etapyrozwoju.Zewzględunażnicemiędzykolejnymijegoodsłonaminajczęściej
mówisię,żewQuebecurozwijałysięodmiennenacjonalizmy,aniejedennacjona-
lizm.Nacjonalizmyquebeckiesąwżnysposóbklasyfikowane.Częstoprzytaczany
jestbardzoogólnypodział,dokonanyprzezLéonaDiona29.Wyróżniłonczterypod-
stawowerodzajenacjonalizmówquebeckich:konserwatywny,najdłużejsięutrzymują-
cy,którydominowałdolat50.XXwieku;liberalny,najbardziejcharakterystycznydla
okresuSpokojnejRewolucjiicałejdekadylat60.;społeczno-demokratycznyoraz
socjalistyczny,czylepiejsocjalny,którewspółistniały,aleiwspółzawodniczyły
zsobąodlat60.XXwieku.
Balthazar,wpracyBilandunationalismeauQuébec30,takżerozróżniaczterytypy
nacjonalizmuobecnewQuebecuodpoczątkówXIXwieku,niepokrywająsięjednak
onezpodziałemproponowanymprzezDiona.TypywedługBalthazaratonacjonalizm:
nowoczesnyzaliczadoniegoideologielat1837–1838iSpokojnejRewolucji;trady-
cyjny1840–1960;etatystycznylata60.i70.XXwieku;autonomistycznylata
1791–1837iod1960roku31.SzczególnemiejscewrozważaniachBalthazarazajmuje
nacjonalizmtradycyjny32.Wyróżniajegopięćnajważniejszychcharakterystyk:
1)orientacjazdecydowaniebardziejkulturowaniżpolityczna;2)brakzainteresowania
rozwojemekonomicznymioparciesięnatradycyjnychwartościach;3)ścisłyzwiązek
zreligiąiinstytucjamiKościołakatolickiego;4)skoncentrowanienasprawachwe-
wnętrznych,ochronawspólnotyprzezjejprzeciwstawienieobcym(np.Anglokanadyj-
czykomiczyliberałom);5)zamkniętycharakter,homogenicznośćzbiorowościjako
gwarancjaprzetrwanianajważniejszychdlaniejwartości33.Balthazaruważatakże,iż
quebeckinacjonalizmdrugiejpołowyXXwieku,mimożewywodziłsięzpoprzednie-
go,byłniemaljegozaprzeczeniem,gdyżinaczejdefiniowałtesameproblemy.Byłwięc
polityczny,nastawionynaszybkirozwójekonomiczny,zorientowanynaprzyszłość,
aktywny,laicki,anawetantyreligijny,przyznającymocnąpozycjęrządowiprowincji,co
zkoleisprzyjałopowstaniusilnegopolitycznegoruchuseparatystycznego.Pojawiłsię
takżenowyistotnyelementterytorium.Québecprzestawałbyćojczyznąwszystkich
Frankokanadyjczyków,abyłniątylkodlamieszkającychwprowincjiQuébécois34.
Określenietradycyjnyjest,wprzypadkuQuebecu,używanewwielukontekstach
itrzebapamiętaćotym,abyniedochodziłodopomyłek.Najczęściej,jakuBalthazara,
odnosisiędotradycyjnegonacjonalizmu,charakterystycznegoprzedewszystkimdla
stuleciamiędzypołowąXIXwiekuaSpokojnąRewolucją.DlategozjawiskaJocelyn
Maclureużywaokreślenia„nacjonalizmmelancholijny”35.Zwracajednakuwagę,że
niedokońcazszedłonzquebeckiejsceny,gdypojawiłysięnoweideologietesprzed
ipoSpokojnejRewolucji.Nacjonalizmmelancholijny,wedługMaclure,opierasięna
„tragicznejrelacjizprzeszłością”,na„traumatycznejpamięci”tego,że„historiaQue-
becutodługiepasmoporażek,cofaniasięiupokorzeń36.
Tradycjatzw.melancholizmuczerpiezbardzoważnegodziełahistorycznego,jakie
powstałowKanadziewjęzykufrancuskim,monumentalnejpracyFrançois-Xaviera
GarneauHistorieduCanadadepuissadécouvertejusqu’ànosjours,którejkolejne
tomywychodziływlatach40.XIXwieku.Korzystajednakprzedewszystkimzdorob-
kuojcaLionelaGroulx,wpływowegoquebeckiegohistorykaikonserwatywnegokato-
lickiegoideologapierwszejpołowyXXwieku.OjciecGroulxpatrzyłnadziejeQuebe-