Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Genezaipojęciepraniabrudnychpieniędzy
25
I
zagrożeniedlaprawidłowegofunkcjonowaniaorganówpaństwowychwskutek
korumpowaniaurzędnikówipracownikówtychinstytucji,powodującepodej-
mowanieniekorzystnychdecyzjiekonomicznych,
I
obniżenielubupadekreputacjikrajowegorynkukapitałowegoifinansowego,
I
eliminowaniezżyciagospodarczegorzetelnychiuczciwychprzedsiębiorców
wskutekbrakulubograniczonychzasaduczciwejkonkurencji.
Zewzględunazłożonycharakterprzestępstwapraniapieniędzy,zpunktuwi-
dzeniaosóbzajmującychsięzawodowozarządzaniemjednostkamigospodarczymi
irachunkowościąniezbędnewydajesięobjaśnienieistotyprzestępstwazprawnego
punktuwidzenia.Dotyczytozarównoomawianegoprocederu,jakiinnychzjawisk
patologicznych.
Pojęcieprzestępstwaniezostałozdefiniowaniewsposóbbezpośredniwpolskim
prawiekarnym,leczpoprzezznamionaodpowiedzialnościkarnej.Zgodniezart.1
§1-3k.k.odpowiedzialnościkarnejpodlegatylkoten,ktopopełniaczynzabro-
nionypodgroźbąkaryprzezustawęobowiązującąwczasiejegopopełnienia,przy
czymniestanowiprzestępstwaczynzabroniony,któregospołecznaszkodliwośćjest
znikoma,asprawcyniemożnaprzypisaćwiny.Znamię„odpowiedzialnośćkarna”
oznaczazobowiązanie(powinność)ponoszeniaujemnychkonsekwencjiwpostaci
sankcjikarnejzaprzypisanyczyn.Użyciezaimka„kto”oznacza,żewpolskimpra-
wiekarnymodpowiedzialnośćkarnąmożeponosićtylkoczłowiek(osobafizyczna).
Azatempolskieprawokarnejestnormączynu,aniesprawcy.Oznaczato,żestan
zagrożenia,jakiestwarzadanaosobadlaporządkuprawnego,bezjegorealizacjinie
możebyćpodstawąodpowiedzialnościkarnej.Najogólniejmożnapowiedzieć,że
czynemjestzachowanieczłowiekapozostającepodkontroląwoli(świadomości),
przyczymczynmożemiećpostaćdziałanialubzaniechania,aźródłemprawakar-
negomogąbyćtylkoaktynormatywnerangiustawy.Potwierdzeniemtejzasadysą
np.zapisyart.77-79ustawyorachunkowości(UoR)dotycząceodpowiedzialności
karnej[Ustawaz29września1994].Ostatniedwaelementyprzestępstwatoszko-
dliwośćspołecznaczynuorazwina.Pierwszyznichodnosisiędomaterialnejstrony
przestępstwa,akryteriaspołecznejszkodliwościczynuokreślaart.115§2k.k.Wina
jestnieodłącznymelementemczynuzabronionegoistanowiprzesłankęodpowie-
dzialnościkarnej,którajestokreślanaprzezsąd[Bojarski2015].
Praniepieniędzyjestprzestępstwemwtórnym,tzw.przestępstwembezskutko-
wym,ajegoźródłemjestprzestępstwowcześniejdokonane.„Brudnepieniądze”są
terminemumownym,któryodróżniapieniądzebędącewlegalnymobrociegospo-
darczymodobrotunielegalnego,awięcfunkcjonującegowbrewobowiązującemu
porządkowiprawnemu.Praniepieniędzyjestnatomiastdziałaniemwbrewaktom
prawnymrangiustawy,zmierzającymdozalegalizowaniaowych„brudnychpie-
niędzy”.Cechącharakterystycznątegozjawiskajestoddzielenieprzestępstwapier-
wotnegoodprzestępstwaprania,któregoefektemmożebyćfinansowaniekolejnych
przestępstw(rys.1.1).
