Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Racjonalnośćikomunikacja
14
Racjonalnośćbędziemytutajpojmować,podzielającintuicję
HerbertaSchna
¨delbacha,wsposóbotwarty,cooznacza,żenieistnieje
żadenwyczerpującysystemracjonalnegostosowaniareguł.Gdybytaki
systemistniałtoflzewnętrznewarunkistosowaniaregułmusiałybybyć
wyrażone–wewnętrznie–wsamychtychregułach,któremiałybybyć
stosowane”
6
.Ztegorównieżpowodukonstrukcjajakiejśogólnejide-
dukcyjnejteoriiracjonalnościmusiałabyzakończyćsięniepowodze-
niem.Rolęnowejteoriispołecznejorazjejzwiązkizfilozofiąprecyzuje
samHabermas:
Teoriaspołecznaniemusijużupewniaćsięcodonormatywnychtreścimiesz-
czańskiejkultury,sztukiimyśleniafilozoficznegodrogąpośrednią,tzn.drogą
krytykiideologii;wrazzpojęciemrozumukomunikacyjnego,mocnoosadzonego
wużyciujęzykazorientowanymnadochodzeniedoporozumienia,stawiaonaprzed
filozofiąnanowozadaniaocharakterzesystematycznym.Naukispołecznemogą
zacząćkooperowaćzfilozofią,podejmującsięwstępnychpracnadprzygotowaniem
teoriiracjonalności
7
.
Habermaswogólnościwystępujeprzeciwkopewnemutypowi
myślenia,reprezentowanegoprzeznp.TheodoraAbla,alecharakte-
rystycznegodlacałejtradycjipozytywistycznej,wktórej,wimiędom-
niemanegoobiektywizmuorazmetodologicznejskrupulatności,ogra-
niczasiębadaniedziałańspołecznychdopoziomuobserwowalnych
zachowań,uwzględniająctymsamymjedyniezmiennebehawioralne
8
.
Przytakimujęciu,hermeneutycznakategoriarozumieniawogólesię
niepojawia,niemożebyćteżmowyointersubiektywnymnegocjo-
waniuznaczeń.Sprzeciwwobecpozytywistycznychpróbopisujęzyka
orazmechanizmówjegouczeniasiępodzielazresztąHabermasztwór-
cąkoncepcjigramatykigeneratywnej,NoamemChomskym.
KoncepcjagramatykigeneratywnejwyłożonaprzezChomsky’ego
wSyntacticStructuresjestsformalizowanymsystememreguł,które,
6
Ibidem,s.125.
7
J.Habermas,Teoriadziałaniakomunikacyjnego.Przyczynekdokrytykirozumu
funkcjonalnego,tłum.A.M.Kaniowski,Warszawa2002,t.2[dalejjako:TDK,t.2],
s.713.
8
Por.idem,ZurLogikderSozialwissenschaften,Frankfurt1982,s.164.
