Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Racjonalnośćikomunikacja
18
pytaniemściślefilozoficznym,gdyżprzechodziwobszarteoriispo-
łecznej,teoriidziałaniakomunikacyjnego.Rozumkomunikacyjnynie
jestprzytymwiązanyzposzczególnymiaktoramiżyciaspołecznegoani
teżzżadnymabstrakcyjnympodmiotemspołecznym
11
.Rozumność
usytuowanawtradycjifilozofiiświadomościwtranscendentalnych
strukturachświadomościodnajdujesięwramachparadygmatu
komunikacjiwintersubiektywnymprocesiekomunikacjiorazrozumie-
nia,zostającwtensposóbniejakorozproszona,alenieunicestwiona.
Podstawąrozumieniaidziałaniakomunikacyjnegopozostajeporozu-
mienie,dokonującesięwuniwersalnymmediumjęzykaorazwhory-
zonciesensu.Racjonalnośćkomunikacyjnazostajeskondensowana
wroszczeniachważnościowych,wktórychmocwiążącadanego
stwierdzenia,wypowiedziczynormyuzyskiwaniajestdziękiracjom,
argumentomorazuzasadnieniom.Rolafilozofiijakodostarczycielki
teoriiracjonalnościpozostajetutajniedoprzecenienia.
Jakodostarczycielkateoriiracjonalnościuczestniczyona[filozofia–T.M.]
wpodzialepracywespółznaukamipostępującymirekonstrukcyjnie,które
nawiązujądoprzedteoretycznejwiedzypodmiotówkompetentniewydającychsądy,
kompetentniedziałającychikompetentnieposługującychsięmową,atakżedo
przekazanychprzeztradycjęsystemówwiedzykolektywnejwceluuchwycenia
podstawracjonalności,najakiejopierasiędoświadczenieiwydawaniesądów,
działanieijęzykowedochodzeniedoporozumienia
12
.
Teoriefilozoficzneorazspołecznemusząobecnie,zdaniem
Habermasa,byćwobecsiebiekomplementarneorazotwartenasamo-
krytykę.
Racjonalnośćwteoriidziałaniakomunikacyjnegobędziemy
rozumiećjakointersubiektywnąracjonalnośćmyśleniaidziałania
tworzonąwprocesachkomunikacjijęzykowej.Biorącpoduwagę
dwuznacznośćgreckiegoterminulogos,oznaczającegozarówno
rozum,jakisłowo,możemypowiedzieć,żeczłowiektoistotarozumna
11
Idem,Faktizita
utundGeltung,Frankfurt/M.1992,s.15[wyd.polskie:
Faktycznośćiobowiązywanie.Teoriadyskursuwobeczagadnieńprawa
idemokratycznegopaństwaprawnego,tłum.A.Romaniuk,R.Marszałek,Warszawa
2005].
12
Idem,TDK,t.2,s.717–718.
