Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Wstęp
Wobrębzajmującegomnienurtuwłączamosoby,którewzięły
udziałwpowstaniulistopadowym,awkolejnychlatachrozwijały
swekoncepcjepolitycznewopozycjizarównodoowejpartiista-
tionnaire,czyliśrodowiskzachowawczychikonserwatywnych,jak
idotego,cowepoceokreślanomianemjustemilieu,awięcDpół-
środkowych”kręgówliberalnychiumiarkowaniedemokratycznych.
Zatembędątoprzedewszystkimistotniejsiibardziejświadomi
działaczeTowarzystwaDemokratycznegoPolskiegoczyGromad
LuduPolskiego(podkreślamowąDistotność”,gdyżzuwaginalabil-
nośćówczesnychpodziałówpolitycznychdecyzjeoprzynależności
dookreślonejgrupypodejmowanonierazprzypadkowo),alerów-
nieżcałaplejadaefemerycznychgrupekorazzupełnieniezależnych
działaczyczypublicystów.Słowem,termintenobjąćmateforma-
cjeiosoby,którewistniejącejliteraturzeczęstokroćukazywano
jakoDutopijno-socjalistyczne”bądźDrewolucyjno-demokratyczne”.
Sądzębowiem,żeklarownepodziałypomiędzytymidwomakate-
goriaminiemogąbyćustanowionebezutratyzłożonościmaterii
historycznej,ponieważistniałapomiędzynimidużaczęśćwspól-
na.Wreszcieradykalizm,którywyłoniłsiępoListopadzie,niebył
ograniczonylitylkodokręgówemigracyjnych,gdyżcharaktery-
stycznedlatejformacjiideetrafiałynapodatnygruntimogłysię
wograniczonymstopniurozwijaćrównieżnaziemiachpolskich.
Mimotośrodowiskaemigracyjnedysponowałynieporównywalnie
większąprzestrzeniąekspresji:totamposzczególniautorzypozo-
stającynaziemiachpolskich(jakKrólikowskiprzed1839rokiem
czyKamieńskiprzedzesłaniemdoWiatki)wydawaliswekluczowe
prace;alerównież,zwrotnie,tozdrukowanychprzedewszystkim
wParyżu,LondynieczyBrukseliksiążekibroszurinspiracjęczer-
palikrajowiradykałowie.
Zakreślonywtakichramachradykalizmtraktujęjakoodrębną
ideologięwrozumieniuMichaelaFreedena,azatemjakozbiór
pojęć,dającychsięwyodrębnićnatleinnych,funkcjonujących
wdanymczasiezbiorów.Zarazemjednak,jakpodkreślałFreeden,
problematycznejestprzeprowadzanieprecyzyjnychgranicmię-
dzyideologiamiczyposzukiwanieichcechekskluzywnych,gdyż
