Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Efektywnośćpolitykipodatkowejmożnarozpatrywaćjakomożliwośćza-
bezpieczeniapotrzebfiskalnychpaństwaprzyzachowaniumożliwienajwyższego
wzrostugospodarczegoizapewnieniuspołeczeństwuodpowiednichwarunków
bytowych.Niekiedywdoborzeinstrumentówpodatkowychpaństwokierujesię
funkcjąfiskalną,pomijającprzytymdługookresoweoddziaływanie,jakiewy-
wieraopodatkowanienasferęspołecznąigospodarczą.Takiedziałanieogranicza
możliwośćkierowaniafinansamipaństwawdługimokresieimożedoprowadzić
dozmniejszeniasiędochodówpodatkowychwbudżecie5.
Kompromispomiędzycelamifiskalnymi,gospodarczymi,społecznymi,aczęsto
takżepolitycznymiopodatkowaniaosiąganypowinienbyćprzedewszystkimpoprzez
zróżnicowanieprzedmiotuopodatkowaniaorazkonstrukcjęsamychpodatków.Sto-
sowanietychrozwiązańpozwalauelastycznićzakresopodatkowaniaorazstymulo-
waćzachowaniapodatnikówwkierunkuzgodnymzoczekiwaniamipaństwa.
Nakształtsystemówpodatkowychiprowadzonejpolitykipodatkowej
wpływajątakżeczynnikizewnętrzne,takiejaksytuacjagospodarczanaświecie,
globalizacjaprocesówgospodarczychorazzachodząceprocesyintegracyjne6.
Nowoczesnysystempodatkowypowinienwpływaćnaprzemianystrukturalne,
wywoływaćpożądaneprocesygospodarczeoraztakkierowaćzachowaniamipo-
datników,abyograniczaćzjawiskoszarejstrefy.Powinientakżesprostaćwyma-
ganiomstawianymprzezpostępującąglobalizacjęisprawnienadzorowaćfunk-
cjonowaniemiędzynarodowychkorporacji.
WPolscepodstawowecelepolitykipodatkowejujmowanenastępująco7:
sprawnośćwrealizacjifunkcjidochodowej,
stabilizacjaiwzrostgospodarczy,
sprawiedliwerozłożenieciężarówpodatkowych,
niskiekosztyrealizacjipodatków.
Przydokonywaniuocenysystemupodatkowegoiprowadzonejprzezpań-
stwopolitykipodatkowejniezbędnejestuwzględnieniepodstawowychzasad,
którepowinienspełniaćkażdypodatek.PorazpierwszyokreśliłjeAdamSmith8.
Sformułowałonzasadęrówności,pewności,dogodnościitaniości.Podkoniec
XIXw.rozszerzyłjeiuporządkowałAdolfWagner9.
Najistotniejszezasadyniezbędnedlasprawnegofunkcjonowaniasystemu
podatkowegoirealizacjipolitykipodatkowejto:
5J.Komorowski,Systempodatkowyzperspektywyreformyfinansówpublicznych,[w:]Onowy
ładpodatkowywPolsce,red.J.Ostaszewski,SzkołaGłównaHandlowa,Warszawa2007,s.115.
6J.Ciak,Funkcjonowaniepodatkówwgospodarcerynkowejiichwpływna„szarąstrefę”,
[w:]Finanse,red.B.Pietrzak,SzkołaGłównaHandlowa,Warszawa2005,s.363.
7Szerzej:A.Gomułowicz,PolitykapodatkowawPolsceiprzesłankijejkształtowania,„Mo-
nitorPodatkowy”1996,nr5.
8Niektórzyautorzysugerują,SmithpowtórzyłtylkomyślizawartewdziełachHenry’ego
Home’aiLordaKamesa.
9E.Denek,Finansepubliczne,Wyd.NaukowePWN,Warszawa2001,s.137.