Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
4.Prostotakonstrukcjiregulującychsystemgwarantującazrozumiałość
obowiązującychnormizwiększającaprawdopodobieństwodziałaniapodatnika
zgodniezintencjamipaństwa.
5.Zdolnośćsystemudosamoregulacjiobjawiającasiędostosowywaniem
normdonowychwarunków,przyjednoczesnymzachowaniudotychczasowejich
konstrukcji15.
Pozawymienionymikryteriamiracjonalnościsystemupodatkowegoiefek-
tywnościpolitykipodatkowejnauwagęzasługujątakżeinnewymogi,którepo-
winnybyćbranepoduwagęprzydokonywaniujegooceny.Pierwszymznichjest
kryteriumzabezpieczeniainteresówpaństwa,oznaczające,wielkośćwpływów
dochodówpodatkowychwrazzdochodaminiepodatkowymipowinnazapewnić
państwuwystarczającąilośćśrodkównapokryciepotrzebgospodarkibudżetowej16.
Wielkośćzapotrzebowanianaśrodkifinansowezależyodmodelupaństwa17.
Wliteraturzewskazujesięnatrzymodelepaństwa.Pierwszymznichjestpań-
stwoliberalne,wktórymograniczanajestpomocnarzeczprzeciwdziałania
ubóstwu.Wmodelumotywacyjnymszczególnąuwagępoświęcasiędziałaniom
mającymnaceluzrównoważeniestosunkówspołecznychiumocnieniepostaw
pracy.Wreszciezgodniezmodelemredystrybucyjnymakcentowanajestkoniecz-
nośćwyrównaniaszanspolegającanawspomaganiumechanizmówrynkowych18.
Patrzączpunktuwidzeniainteresupodatnika,podatkiniepowinnynegatyw-
niewpływaćnarozwójjegodziałalności,czylidemotywowaćgododziałania.
Zkryteriumtymwiążesiękoniecznośćuwzględnieniazdolnościpodatkowejoraz
nienaruszaniejegomajątkuprzypoborzepodatku.Niebezznaczeniapozostają
teżskutkiuboczneopodatkowania,jakimjestnp.funkcjastymulacyjnapodatków
polegającanawpływaniunadecyzjepodatnikówpoprzezokreślonerozwiązania
podatkowe19.
Przedstawionepowyżejkryteriasłużąoceniesprawnościfunkcjonowania
poszczególnychsystemówpodatkowychiskutecznościpolitykipodatkowejtakże
waspekciezakresuopodatkowania.Niezmiernieważnąkwestiązpunktuwidze-
niaocenysystemupodatkowegojeststopieńjegofiskalizmu.Oznaczaonpolitykę
15A.Gomułowicz,J.Małecki,Dziwactwalegislacjipodatkowej,[w:]Systempodatkowy.Za-
gadnieniateoretyczno-prawne,red.T.Dębowska-Romanowska,C.Kosikowski,„ActaUniversita-
tisLodziensis”1992,FoliaIuridica,nr52.
16K.Piotrowska-Marczak,Społecznewydatkibudżetowejakowyrazpolitykifiskalnejpań-
stwa,[w:]Finanse,bankowośćiubezpieczeniawobecwyzwańwspółczesności,t.II,Finanseprzed-
siębiorstw.Finansepubliczneipodatki,red.K.Znaniecka,Katowice2002,s.615–619.
17Szerzej:J.Głuchowski,Państwoopiekuńczeiwolnorynkoweaspektypodatkowe,[w:]
Wybranezagadnieniateoriiorazpraktykifinansów,red.J.Nowakowski,J.Ostaszewski,Szkoła
GłównaHandlowa,Warszawa2005,s.116–118
18K.Piotrowska-Marczak,PerspektywyfinansówpublicznychwPolscedo2010roku,[w:]
Finansepubliczne,red.A.Pomorska,Wyd.UMCS,Lublin2006,s.166.
19J.Harasimowicz,Finanseiprawo…,s.126–127.