Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
9
czącetożsamościjaćwięskiej,wskazująteżnasilnieemocjonalnenacechowaniegłoszonych
przeznichkoncepcji.Równieemocjonalnienaznaczonesądziałaniawspółczesnychdziała-
czyspołecznychztychregionów,starającychsięopodtrzymaniejaćwięskiejświadomości
wśródlokalnychmieszkańców,dążącychdoupowszechnianiatychbadań,dokultywowania
poświadczonejwtensposóbtradycji,dozaznaczaniajejwagidlawspółczesnościiprzyszło-
ści-choćbypoprzezróżnegorodzajuakcjeocharakterzerekonstrukcjibudownictwa,stroju,
obrzędowości.Pośredniowskazujetozjednejstronynasilnezapotrzebowanieodkrywania
własnejtożsamościiłączeniajejztąhistoryczną,azarazemodtworzoną-nawetzacenępo-
myłekczysporówzinnymidoniejpretendentami,zdrugiejnatomiast-wskazujenaistnie-
niebogatejofertymediówwtymzakresieispleceniejejzsilnymimperatywem:bądź,istniej
wjakiśwyrazistysposób,miejswojązdecydowanieokreślonątożsamość,miejświadomość
swojejtożsamości,swojejtradycji.Zawszebędziemysięspotykaćzdylematem-podjęcie
tego,cosięotrzymałood„swoich”(nawetwtedy,kiedyjesttodlanasnieatrakcyjnelubwręcz
trudne)czywybórzoferty„nowychswoich”
,proponującychcośatrakcyjniejszego,barwnego,
dobrzeosadzonegownienaszejcoprawdahistorii-aledobrzerokującegonaprzyszłość.
„Wybierająctożsamość”nietylkoodrzucamy(czydekonstruujemy)dotychczasową.Nie
zawszerównieżczynimytotylkoiwyłączniena„dlasiebie”
.Podejmujemytakądecyzjętak-
żezatych,którychpotemobdarzymyobowiązkiemjejkontynuowania.KajaChmielewska
(Przemianyzwyczajów,wierzeńiobrzędówokołopogrzebowychnaterenieKujaw)zwracauwa-
gęnafakt,iżkażdyzwyczajprzekazujeistotnewdanejgrupiewartościinormy,szczególnie
zwyczajsilniepoddanyrytualizacjizakażdymrazemnanowostwarzaporządekspołeczny,
odwołującsiędoczasumitycznegoiwzmacniającpoczucietożsamościgrupowej.Istnieją
rytuały(zwłaszczatezwiązanezobrzędamiprzejścia-ritesdepassage),któreszczególnie
silniestanowiąotożsamościkulturowejdanejgrupy,odgrywająistotnąrolęwjejpotwier-
dzaniu,scalaniuisąstaleodnawianągwarancjąjejtrwałości.KiedywNocachidniachMarii
Dąbrowskiej(1931-1934)powieściowyBogumiłdbaoto-wbrewprotestującejBarbarze-
abywnukibyłyobecnepodczasprzygotowańciałazmarłejteściowejdozłożeniawtrumnie
(Niechsięnauczą,żebynasumiałyprzystroićdotrumny,jakpomrzemy),mamydoczynie-
niazprzynależnymokreślonejkulturzepowtórzeniemscalającegocałąspołecznośćobrzędu
przejścia.Domyślamysię,iżchodzinietylkoodoraźnośćtegozabiegu,oscaleniewyłącznie
wkonkretnejprzestrzeniiczasie,zgodniezzasadą:tuiteraz,aleioscalenienawiekiwie-
ków,owłączniewtradycjęgwarantującątożsamośćnastępnychpokoleńnietylkorodziny
Niechciców.Scalającasiłategotypuzachowańnieodnosisięzatemjedyniedokręgukultury
ludowej,niesłuszniewięcszalejącazbóluBarbarawyrzucamężowi:Jakityjesteśgruboskórny.
Dzieciwtowciągać!Ijeszczewtakisposób–[ł]Wyściewszyscysprościeli,schłopieli–mówiła
drżąc.–Wszyscyjesteściebeznerwów,bezuczuć.Caływaszród.
Mogąsiębadaczefolkloruspieraćoto,czykulturaludowazmarłajuż,czyjeszczenie(lub
nawetczywogólekiedykolwiekistniała)iczynićzodpowiedziodmiennychodwłasnegosądu
grzechśmiertelny.Wewspółczesności-jakprzypominaPiotrKowalskiwpracyWspółczes-
nyfolklorifolklorystyka.Oprzedmiociepoznaniawdzisiejszychbadaniachfolklorystycznych
(1990)-nieistniejejużkulturaludowa,którąmożnabyłobyopisywaćtrzymającsiędawniej
wypracowanychnarzędziikategorii,któreodnosiłysię,wmiaręadekwatnie,dotzw.tradycyjnej
