Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
kulturyludowej.Nieoznaczatowcale,żeprzestałyfunkcjonowaćwszystkieelementy,któreod-
powiadałyjejdawniejszympostaciom.Oneuległynieuniknionymprzekształceniom–czasem
formalnym,niekiedyfunkcjonalnymczyznaczeniowym.KajaChmielewskaswoimibadaniami
potwierdzatenmechanizm.Nadaljednakświadomośćistnieniaokreślonychpraktykjestpo-
strzegana.Itawiedza,choćbyfragmentaryczna,zdecydowaniegórujenadstosowaniemtych
praktyk,nadalwieś-byćmożezkonieczności-odwołujesiędonichczęściejniżmieszkańcy
miasta(wmieścietrudniejzadbaćoczuwanieprzyzmarłymwdomu).Niektóreelementy
trwają(naprzykładstypa),niektórezanikają.Zmianycywilizacyjne,związanetakżezprzeno-
szeniemsiędomiasta,wpływająnapraktykowanieczynasamąświadomośćistnieniapewnej
tradycjifuneralnej.Możnapowiedzieć,iżprzemianasamegoobyczaju,dostosowywaniesię
dozmiancywilizacyjnych,dowodzijednakjegozdolnościadaptacyjnych-jestformąswo-
istegotrwania,paradoksalnejciągłości.Takaelastycznośćmogłabyzatemwspieraćpoczu-
cietożsamościispójnościgrup.Czypojawiąsięcharakterystycznedlakulturywspółczesnej
formyzinstytucjonalizowanej,sprofesjonalizowanejisformalizowanejobrzędowości,jakie
widzimywkrajachoddającychcorazwięcejobszarówwręcezawodowców?Czy-zgodnie
ztrendem,iżkulturawspółczesnacorazwyraźniejprzechodziodakcentowaniasferypro-
dukcjiwstronęfaworyzowaniasferyusług-wbadanychprzezautorkęsytuacjachpośpieszą
namzpomocąwysokowyspecjalizowanifachowcy,którzyofiarująnampełenpakietobsługi,
poucząnasjednocześnieonowychtrendachopłakiwaniaipochówku,izadbająoto,żebyśmy
umieliutożsamićsięztym,cozagwarantujenamnajwyższąjakośćproduktuisatysfakcji
zjegozakupu?Posiadającegoponadtocertyfikatzgodnościznaukowoustalonymiparame-
tramiwłaściwejdlanaszejgrupytradycji?
KarolinaŻabczak(Propagandaideologiipiastowskiejnaziemiachodzyskanychporoku
1945naprzykładzieSzczecina)podejmujebardzotrudnytematpropagandowegozawłasz-
czaniaZiemOdzyskanych(właściwie-„odzyskanychiodwrotnie”
,jakokreślanotojeszcze
kilkadziesiątlattemu).Wypowiedzipropagandzistówokresupowojennegozestawionotu
zprzemianaminarracjipolitycznejipublicystycznejpotzw.okrągłymstole.Opisanezmiany
wprzynależnościpaństwowejtychterenównaprzestrzenidziejów,kwestienarodowościowe,
wskazująnatrudnościwjednoznacznejidentyfikacjimieszkańcówiwładcówtychziem(Sło-
wianie,Polacy,Pomorzanie,Niemcyitp.),ukazująponadtopowojennyproblemnatlemigra-
cji(przesiedlenia,wysiedlenia,wypędzenia)iwrastaniawnowemiejscazamieszkaniaosób,
pozbawionychuprzednioswoichmałychojczyzn,nietylkowkontekścieprawodawstwamię-
dzynarodowegoczydalekosiężnychplanówporządkowaniaEuropy.Autorkazwracauwagę
nawpływpolitykiiinteresówblokówpaństwtużpowojnieipowydarzeniachsierpnia1980
czyczerwca1989roku.Wskazujetakżenawynikającestądprzemianywpodchodzeniudo
budowaniatożsamościlokalnej.Prowadzoneprzezniąbadaniakorespondujązustaleniami
AntoninyKłoskowskiej,dotyczącymipodstawowychwyznacznikówidentyfikacji.Kłoskow-
skazwracauwagęnamiejsce,rolęifunkcjęnarodowejidentyfkacjiiprzyswojenianarodowej
kulturywcałej,totalnejtożsamościczłowieka(AntoninaKłoskowska,Kulturynarodoweuko-
rzeni,1996).SensjakinadajetympojęciomKłoskowska,zgodnyjestzodczuciemspołecz-
nym,awyrazytożsamośćiidentyfkacjasąobecnewpotocznejświadomości,przeniknęły
takżeszybkodojęzykamediówisztuki,zmieniającniejakonabieżącosposóbprowadzenia
