Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
-śladowanietoruchkuinnemu,totakżemetafizycznynamysłnadwy-
istaczającymisięnieustannienanowo,rzeczywistymiśladamitranscen-
NA-śLADOWANIE
dentnegoświata.
Dowymodelowaniatakpojmowanejmimesisskłaniazwrotontoher-
meneutyczny,jakidokonujesięwliteraturze.Jesttokontynuacjadrogi
badańzapoczątkowanejprzezRyszardaNycza,któregorozległestudia
nadepifanicznymdyskursemmodernistycznejliteraturyumożliwiły
przyjęcieperspektywyontohermeneutycznejwinterpretacjiwspółcze-
snychzjawiskliterackich2.
Literatura,któranadajenoweiszczególneznaczeniedoświadcze-
niomestetycznymimetafizycznymipragnieprzedewszystkimbezpo-
średnio,wna-śladowaniu,estetyczniedoświadczaćinnegowjegotrans-
cendencjiinieskończoności,musiprzekroczyćtradycyjnepojmowanie
mimesisjakorelacjiprzedstawianiarzeczywistości,zarównowpraktyce,
jakiwteorii.Wpraktyceliterackiejmimesisprzestajebyćwyłącznieimita-
cją,odbiciem(odzwierciedleniem)czyodwzorowaniemrzeczywistości;
niejesttylkowartościowąpoznawczooperacjąpolegającąnaustano-
wieniuhomologiimiędzystrukturądziełaliterackiegoastrukturąlub
obrazemrzeczywistościspołecznej,jakwzainspirowanymprzezGy-
örgyLukácsastrukturalizmiegenetycznymLuciene’aGoldmanna.Na-
stępujesamodekonstrukcjaukształtowanychprzezkulturętradycyjnych
ergocentrycznychwyobrażeńofunkcjachicelachliteratury,związanych
zdziewiętnastowiecznymzwłaszczapojmowaniemrealizmuiliterackiej
mimesis.Gdyjejrealizmprzyjmujecechyontohermeneutyczneirezy-
gnujezpoznawczegozdobywanialubopanowywaniarzeczywistości,
zopowiadaniaobiektywnychfaktów,zpojmowanegopoRicoeurow-
skuukładaniaichwintrygę,literaturaprzekształcasięwpochwytywanie
iwyistaczaniebycia,czyliwna-śladowanie.
Na-śladowanieukazujesięjakotwórczyruchkuczemuś–wcho-
dzenieznimwbliskośćidoświadczanieudziału.Niejestwięctylkopa-
sywnymodzwierciedlaniem,jednązformpotępianejprzezPlatonaczy
Cervantesa„mimetycznejzarazy”(wedlesłówRenéGirarda),prowa-
dzącejdozapomnieniaosobie,doutratyJajakotożsamości,czymgro-
zipochwytywanieInnegownaśladowaniuistawaniesiękimśInnym3.
2Por.R.Nycz,Literaturajakotroprzeczywistości.Poetykaepifaniiwnowoczesnej
literaturzepolskiej,Kraków2001.
3Zob.natematplatońskiejkrytykimimesisA.Melberg,Teoriemimesis.Repe-
tycja,przeł.J.Balbierz,Kraków2002,tu:m.in.s.17–18,23.Niemoralnejest
wplatońskimrozumieniuodzwierciedlanie,naśladownictwo,przedstawianieipo-
kazywanie,wystawianieiimitowanie,bogroziutratątożsamości,wprzeciwień-
stwiedodiegesis.Por.teżE.Wolicka,MimetykaimitologiaPlatona.Upoczątkówherme-
neutykifilozoficznej,Lublin1994.
21
